Τα πιθανά κοιτάσματα των 6 αδειοδοτημένων τεμαχίων της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, εκτιμώνται γύρω στα 1,1 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (38,9 τρις κυβικά πόδια) δήλωσε ο Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ Χαράλαμπος Έλληνας.
Σε άρθρο του στο Oxford Energy Forum, μια τριμηνιαία έκδοση του Ινστιτούτου της Οξφόρδης για τις ενεργειακές σπουδές, ο κ. Έλληνας αναφέρθηκε εκ νέου στην ανάγκη σύντομης προώθησης του τερματικού υγροποιημένου φυσικού αερίου λόγω των αλλαγών που επέρχονται στην παγκόσμια αγορά ΦΑ, ενώ επανέλαβε τη διαφωνία του με τη επιλογή της χρήσης αγωγού για σκοπούς εξαγωγής του κυπριακού ΦΑ.
Αναφερόμενος στις προοπτικές της αγοράς του ΦΑ παγκοσμίως ο κ. Έλληνας είπε πως το ΦΑ θα αποτελέσει σχεδόν το ένα τρίτο των καυσίμων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2040, καθώς ο άνθρακας θα σταματήσει να είναι ανταγωνιστική επιλογή για την ηλεκτροπαραγωγή, κυρίως λόγω περιβαλλοντικών πολιτικών, σε αντίθεση με το ΦΑ που εκπέμπει 60% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα.
“Έτσι, η ζήτηση φυσικού αερίου θα αυξηθεί ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη σημαντική πηγή καυσίμων, όπου θα αυξηθεί μέχρι και 65% έως το 2040”, είπε, προσθέτοντας ότι στην Ευρώπη, παρά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, η ζήτηση φυσικού αερίου θα παραμείνει σχετικά σταθερή ή θα αυξηθεί ελαφρώς κατά τα επόμενα χρόνια, για να φτάσει στα 550-600 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως μέχρι το 2020.
Ιδιαίτερα για την γηραιά ήπειρο, ο κ. Έλληνας είπε πως στα επόμενα 10 με 20 χρόνια, η Ευρώπη θα χρειαστεί σημαντική αύξηση τόσο σε εισαγωγές πετρελαίου όσο και φυσικού αερίου, καθώς η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου στην ΕΕ μειώνεται με ταχείς ρυθμούς. “Συνεπώς, η ΕΕ από το 2025 θα χρειαστεί αύξηση περίπου 100 bcm (δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων) στις εισαγωγές φυσικού αερίου ετησίως, σε σύγκριση με το 2010”.
Όπως είπε, κατά την ίδια περίοδο, η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, θα χρειαστεί άλλα 140 bcm ΦΑ αερίου ετησίως , παρά την αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου (shale gas), το οποίο αναμένεται μετά το 2020 να διαφοροποιήσει το ενεργειακό τοπίο της Κίνας.
Είπε πάντως, ότι Ινδία και Κίνα μαζί αναμένονται να αυξήσουν τις παγκόσμιες εισαγωγές αερίου κατά 450 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) ετησίως έως το 2025.
Το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στρατηγικής αξίας για την Ευρώπη
Ο κ. Έλληνας αναφέρθηκε και στην παρούσα κατάσταση της ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης, η οποία, όπως είπε, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία σε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό της και αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη αγορά για τις ρωσικές εξαγωγές ενέργειας, καθώς περίπου το 35 τοις εκατό του φυσικού αερίου της ΕΕ προέρχεται από τη Ρωσία.
Επεσήμανε όμως ότι η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι προκειμένου να ικανοποιεί τις τρέχουσες και μελλοντικές απαιτήσεις, θέλει να διαφοροποιηθούν οι εισαγωγές της μακριά από τη Ρωσία και τον «άκαμπτο μακροπρόθεσμο δείκτη τιμολόγησης» που βασίζεται στην τιμή πετρελαίου, και να στραφεί σε εναλλακτικούς και αξιόπιστους προμηθευτές φυσικού αερίου, κάτι που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ.
Ο Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ επεσήμανε πως «για την Ευρώπη, το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο έχει στρατηγική αξία ως εναλλακτική λύση στις εισαγωγές από τη Ρωσία και τη Βόρεια Αφρική».
«Μέχρι το 2025», υπογράμμισε, η Κύπρος θα μπορούσε να είναι σε θέση να εξάγει 25 εκατομμύρια τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου (35 bcm) ετησίως, ξεκινώντας με 5 εκατομμύρια τόνων (7 bcm) έως το 2020. Αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί σε 35 εκατομμύρια τόνων (50 bcm) ετησίως, αν το Βασιλικό καταστεί κόμβος υγροποιημένου φυσικού αερίου στην περιοχή.
Όπως είπε, ακόμη και αν το 50% από αυτό το αέριο προορίζεται για την Ευρώπη, μέχρι το 2025 η Κύπρος και η Λεβαντίνη θα μπορούσαν να προμηθεύσουν το 25% των πρόσθετων αναγκών αερίου της ΕΕ, το οποίο είναι πολύ περισσότερο από τα 10 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) φυσικού αερίου που έχει προγραμματιστεί για το TANAP (τον αγωγό που θα μεταφέρει το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία), καθιστώντας την Ανατολική Μεσόγειο μια πολύ μεγαλύτερη πιθανή πηγή προμήθειας φυσικού αερίου.
Ο κ. Έλληνας επεσήμανε ωστόσο ότι δεν πρέπει να υποτιμάται η ικανότητα της Ρωσίας να προσαρμόζεται και να προστατεύει τις αγορές της, ακόμη και επανεξετάζοντας την τιμολόγηση του φυσικού αερίου, εάν χρειαστεί.
Όπως είπε, με πιθανά αποθέματα φυσικού αερίου άνω των 1,1 tcm (τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων) στα έξι αδειοδοτημένα τεμάχια (12, 10,11, 2,3 και 9) και μια πολύ μικρή εγχώρια ζήτηση φυσικού αερίου της τάξης του 1 bcm, η Κύπρος αναπτύσσει στρατηγική για τις εξαγωγές.
Οι αγωγοί δεν αποτελούν πρακτική λύση για το κυπριακό ΦΑ
Ο κ. Έλληνας τάχθηκε εκ νέου κατά της επιλογής χρήσης αγωγού για εξαγωγή του κυπριακού ΦΑ, λέγοντας ότι «οι αγωγοί δεν προσφέρουν ευελιξία στην επιλογή των αγορών». Επεσήμανε εξάλλου πως το βάθος του νερού στην ανατολική Μεσόγειο (2000m +) περιορίζει το μέγεθος των αγωγών, και ως εκ τούτου την αποδοτικότητα. «Λαμβάνοντας υπόψη την ποσότητα του φυσικού αερίου που η Κύπρος αναμένει να εξάγει από το 2025, οι αγωγοί δεν αποτελούν πρακτική λύση», είπε.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της ΚΡΕΤΥΚ, από τις πιθανές επιλογές εξαγωγής, το υγροποιημένο φυσικό αέριο προσφέρει την ευελιξία να εξυπηρετεί διάφορες αγορές και πελάτες, παρέχοντας τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που χρειάζεται η Κύπρος.
Έγκαιρη δημιουργία τερματικού LNG
O κ. Έλληνας είπε πως με την έγκαιρη δημιουργία ενός τερματικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, το Ισραήλ και ο Λίβανος θα μπορούν επίσης να είναι σε θέση να φέρουν το φυσικό τους αέριο στην Κύπρο για υγροποίηση, καθιστώντας δυνατή τη δημιουργία ενός κέντρου υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκόσμιας κλάσης στο Βασιλικό.
Παρατήρησε πάντως πως το Ισραήλ εξακολουθεί να έχει άλλες επιλογές, οι οποίες περιλαμβάνουν αγωγούς και Πλωτό Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (FLNG), σημειώνοντας πως η γεωπολιτική, το κόστος και ο χρόνος θα είναι βασικοί παράγοντες για την τελική του επιλογή.
Επιπλέον, ο Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ επεσήμανε πως η Κύπρος με το τερματικό υγροποιημένου φυσικού αερίου θα δώσει πρόσβαση στις ελκυστικές αγορές της Ασίας, ιδιαίτερα της Άπω Ανατολής, όπου η ζήτηση για το φυσικό αέριο συνεχίζει να αυξάνεται και οι τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι ιδιαίτερα υψηλές και αναμένεται να παραμείνουν έτσι μέχρι και μετά το 2020.
Παγκόσμιες εναλλακτικές προμήθειες και κίνδυνοι
Παράλληλα, ο κ. Έλληνας επέστησε την προσοχή καθώς ,μακροπρόθεσμα, οι υπεράκτιες περιοχές αερίου της Κύπρου θα πρέπει να ανταγωνιστούν με την παραγωγή χαμηλότερου κόστους προμηθειών από την Ανατολική Αφρική και τις μη συμβατικές πηγές αερίου όπως το σχιστολιθικό φυσικό αέριο από την Βόρεια Αμερική.
Αναφέρθηκε σε ένα “κύμα μεγάλων έργων που έρχεται να αποδώσει καρπούς από το 2014 και μετέπειτα στην Αυστραλία», που θα επεκτείνουν την προμήθεια LNG από 25 mtpa (εκατομμύρια μετρικών τόνων ανά έτος) σε 80 mmtpa (εκατομμύρια μετρικών τόνων ανά έτος), κάτι που αναμένεται να καταστήσει την Αυστραλία τον μεγαλύτερο προμηθευτή ΥΦΑ στον κόσμο μέχρι το 2018.
«Η παγκόσμια ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται και το 2025 θα χρειαστούν επιπλέον 160 mmtpa (εκατομμύρια μετρικών τόνων ανά έτος). Ακόμη κι αν προχωρήσουν με την υλοποίηση των νέων έργων, που στο παρόν βρίσκονται υπό σχεδιασμό, η διαφορά στην προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου αναμένεται να είναι περίπου στα 70 mmtpa (εκατομμύρια μετρικών τόνων ετησίως», είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι πάνω από 25 χώρες προτείνουν μια σειρά από νέα έργα τα οποία, από το 2020, θα μπορούσαν να υπολογιστούν περίπου στο ένα τρίτο της παγκόσμιας ζήτησης υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Αναφέρθηκε στους νέους αγωγούς και τις διασυνδέσεις, τόσο στην Ευρώπη όσο και την Άπω Ανατολή, θα ανταγωνιστούν με το υγροποιημένο φυσικό αέριο, όπως τον αγωγό TANAP, με αναμενόμενη ικανότητας μεταφοράς 10 δισ. κυβικά μέτρα ανά έτος στην Ευρώπη , και τους αγωγούς από το Τουρκμενιστάν στην Κίνα που θα μεταφέρουν έως 60 δισ. κυβικά μέτρα ανά έτος.
Το σχιστολιθικό αέριο θα διαφοροποιήσει την παγκόσμια ζήτηση
Άλλος ένας παράγοντας που θα επηρεάσει τη ζήτηση στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου είναι και το αέριο από σχιστόλιθο (shale gas), το οποίο, σύμφωνα με τον κ. Έλληνα εκμεταλλεύονται επί του παρόντος ΗΠΑ, Καναδάς και Αυστραλία, ενώ στην Ευρώπη η ανάπτυξη του σχιστολιθικού αερίου, «είναι απίθανο να αλλάξει τα δεδομένα».
Λέγοντας πως στην Κίνα παρατηρείται πρόοδος στις εξελίξεις γύρω από το σχιστολιθικό αέριο, ο κ. Έλληνας επεσήμανε πως οι μη συμβατικοί ανακτήσιμοι πόροι φυσικού αερίου (κυρίως φυσικό αέριο από σχιστόλιθο), έχουν πλέον αυξηθεί πάνω από 44 τοις εκατό του παγκόσμιου συνόλου των 752 τρις κυβικών μέτρων και είναι σίγουρο ότι θα αναλάβουν ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας ζήτησης φυσικού αερίου, σε ανταγωνισμό με το υγροποιημένο φυσικό αέριο.
«Όταν συμπεριληφθεί το σχιστολιθικό φυσικό αέριο στην παγκόσμια συνολική βάση», είπε,» τα ανακτήσιμα αποθέματα της Κύπρου, που υπολογίζονται στα 1,1 tcm, είναι μόνο το 0,16 τοις εκατό του παγκόσμιου συνόλου».
Τερματικό το συντομότερο
Ο Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ αναφέρθηκε στις αλλαγές στις δομές τιμολόγησης του ΦΑ κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο ότι η τιμολόγηση στην Ασία και την Άπω Ανατολή όπου αναμένεται να επηρεαστεί από τα επερχόμενα ανταγωνιστικά έργα σε θέμα κόστους υγροποιημένου φυσικού αερίου της Βόρειας Αμερικής και της Ανατολικής Αφρικής, ειδικά για τις προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου μετά το 2020, αφού ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός έργων απευθύνονται σε αυτή την αγορά, και αναζητούν μακροπρόθεσμες συμβάσεις πωλήσεων.
«Έτσι, εφόσον η Κύπρος σχεδιάζει να αρχίσει εξαγωγές μέχρι το 2020 στην Άπω Ανατολή καθώς και στην ΕΕ, αυτό καθιστά αυτές τις αγορές ελκυστικές», είπε και επεσήμανε πως κύριος ανταγωνιστής της θα είναι τα έργα στη Βόρεια Αμερική και την Ανατολική Αφρική, που αναμένεται να ξεκινήσουν την εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου περίπου τον ίδιο καιρό, αλλά θα μπορούσαν να έχουν το πλεονέκτημα του κόστους.
«Συνεπώς», υπογράμμισε, «το κόστος και η ολοκλήρωση του Τερματικού στο Βασιλικό το συντομότερο, θα καθορίσουν την επιτυχία».
Περαιτέρω, ο κ. Έλληνας επεσήμανε πως «υπήρξαν πολλές ανησυχητικές ανακοινώσεις για άλλα έργα στον κόσμο για τις αυξήσεις κόστους και για τις καθυστερήσεις της ανάπτυξης κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών».
«Εν όψει των ανωτέρω, η βασική κινητήρια δύναμη για την Κύπρο θα πρέπει να είναι η επιτάχυνση του έργου υγροποιημένου φυσικού αερίου, προκειμένου να είναι σε θέση να ξεκινήσει την κατασκευή όσο το δυνατόν νωρίτερα – ελπίζουμε στις αρχές του 2016 – και να αρχίσει τις εξαγωγές από τις αρχές του 2020. Αυτό ακολούθως θα επιτρέψει στην Κύπρο να επωφεληθεί από την ευκαιρία που έχει, για να διαπραγματευτεί τις μακροπρόθεσμες πωλήσεις-συμβάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου σε ευνοϊκές τιμές για τη στήριξη της ανάπτυξης του έργου του», κατέληξε ο Πρόεδρος της ΚΡΕΤΥΚ.