Άρθρο Γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*
Ποιά είναι η πραγματική οικονομική κατάσταση σύμφωνα με τα ξένα μέσα ενημέρωσης
Ένα διαπραγματευτικό επιτελείο το οποίο να δίνει το στίγμα ότι οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχιστούν, αλλά και τοποθετήσεις στη ΔΕΘ συμβατές με τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας θέλουν να δουν όχι μόνο οι θεσμοί – που έσπευσαν να προαναγγείλουν μία fast track αξιολόγηση – αλλά και οι επενδυτές που παρακολουθούν στενά τα πρώτα βήματα της μετά – μνημονιακής πορείας της χώρας.
Η πρώτη ένδειξη προθέσεων της κυβέρνησης θεωρείται ότι θα είναι ο φημολογούμενος ανασχηματισμός (ο οποίος πλέον εκτιμάται ότι μεταφέρεται για την επόμενη εβδομάδα). “Επιθυμητό είναι οι συνομιλητές της πρώτης μεταμνημονιακής αποστολής στην Ελλάδα να συνεχίσουν να μιλούν στην ίδια γλώσσα”, αναφέρουν πηγές των Θεσμών.
Όσον αφορά στο πλαίσιο βάσει του οποίου θα διεξαχθεί η πρώτη αυτή μεταμνημονιακή διαπραγμάτευση (που ξεκινά στις 10 Σεπτεμβρίου, νωρίτερα δηλαδή από ότι αρχικά σχεδιαζόταν), οι ίδιες πηγές εξηγούν ότι οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν λίγο πριν την κάθοδο. Πολλά όμως θα κριθούν και από το “πνεύμα” των εξαγγελιών των επόμενων εβδομάδων με τελικό σταθμό τις τοποθετήσεις του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Το οικονομικό επιτελείο εξάλλου ενόψει και του ανασχηματισμού έχει κρατήσει κλειστά τα “χαρτιά” του το τελευταίο διάστημα αναφορικά με το τελικό μείγμα των μέτρων που θα επιχειρηθεί να ενεργοποιηθούν μέσω του μερίσματος του 2018 αλλά και του δημοσιονομικού χώρου του 2019. Τις προηγούμενες εβδομάδες πάντως τα σενάρια που είχαν διαρρεύσει μέσω πολιτικών πηγών περιελάμβαναν μία ευρεία γκάμα προτάσεων κοινωνικών παροχών και φόρο-αντιμέτρων. Και βεβαίως το κυβερνητικό αίτημα για αναβολή της εφαρμογής του μέτρου της μείωσης των συντάξεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι θεσμοί σχεδιάζουν να κατέβουν στην Αθήνα για 1 περίπου εβδομάδα, με στόχο να τσεκάρουν όχι μόνο την εκτέλεση του προϋπολογισμού, αλλά και την πρόοδο σε όλο το πλέγμα των προαπαιτούμενων που έχουν οριστεί για τους επόμενους μήνες. Ειδική σημασία θα δώσουν όμως στα έσοδα και τις δαπάνες, προκειμένου να κρίνουν αν είναι βιώσιμοι οι στόχοι του προσχεδίου Προϋπολογισμού για το 2019 που θα καταθέσει η Ελλάδα στην Βουλή την 1η Οκτωβρίου (αλλά και στις Βρυξέλλες στις 15 Οκτωβρίου ούτως ώστε να ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο).
«Μισθοί, συντάξεις, χρέος…Σε ποια κατάσταση είναι η Ελλάδα μετά από 8 χρόνια βοήθειας;», διερωτάται η γαλλική εφημερίδα Le Monde. «Μετά την έξοδο, τη Δευτέρα, από το τελευταίο σχέδιο διάσωσης, οι οικονομικοί δείκτες τείνουν να βελτιώνονται», γράφει η γαλλική εφημερίδα.
«Η σύγχρονη Οδύσσεια που πέρασε η χώρα μας από το 2010 έχει τελείωσε», δήλωσε ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, στο διάγγελμά του από την Ιθάκη. Οι διαδοχικές θεραπείες που δέχθηκε η χώρα φαίνεται να αποδίδουν σε οικονομικό επίπεδο», αναφέρει η Le Monde, παραπέμποντας σε στατιστικούς δείκτες που παρουσιάζουν βελτίωση.
Ειδικότερα, επισημαίνει: Αφού έχασε το ένα τρίτο της αξίας του σε εννέα χρόνια, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε το 2017 (+ 2%). Ωστόσο, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, καθώς σήμερα βρίσκεται στο επίπεδο του 2003. Άλλη καλή είδηση: τον Μάιο, το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε κάτω από το 20% για πρώτη φορά από το 2011. Παραμένει, ωστόσο, το υψηλότερο μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Αρκετά έτη λιτότητας, που σημαίνουν ριζική μείωση των δημόσιων δαπανών και αύξηση της φορολογίας, επέτρεψαν στην Ελλάδα να υπερβεί το έλλειμμα και να δημιουργήσει πρωτογενές πλεόνασμα, με το οποίο πληρεί τους στόχους που ζητούν οι πιστωτές, αλλά κυρίως διατηρεί το χρέος γύρω στο 180% του ΑΕΠ. Παρά τη σταθεροποίηση, το χρέος της χώρας εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη (ως ποσοστό επί του ΑΕΠ). Σε παγκόσμιο επίπεδο, μεγαλύτερο είναι μόνο το χρέος της Ιαπωνίας (στο 250%). Το βάρος αυτού του χρέους θεωρείτο από καιρό μη βιώσιμο, τόσο από τον Αλέξη Τσίπρα όσο από και το ΔΝΤ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν τον Ιούνιο να το ελαφρύνουν: η Αθήνα θα αρχίσει να αποπληρώνει τα 86 δισεκ. ευρώ που δανείστηκε από τους εταίρους της από το 2032 αντί του 2022.
Η γαλλική εφημερίδα τονίζει ότι τα διαδοχικά μέτρα λιτότητας υποβάθμισαν σταδιακά το επίπεδο διαβίωσης των νοικοκυριών. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της ΕΕ όπου ο κατώτατος μισθός μειώθηκε μετά το 2008 για να φτάσει σήμερα στα 684 ευρώ, σημειώνει. Η βελτίωση των οικονομικών δεικτών και η έξοδος της χώρας από το πρόγραμμα βοήθειας δεν σηματοδοτούν το τέλος της λιτότητας για τα νοικοκυριά. Εάν τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Αθήνας, θα περιορίσουν σημαντικά το περιθώριο ελιγμών των μελλοντικών κυβερνήσεων ως προς τις δημόσιες δαπάνες, σε μια χώρα όπου συντάξεις και οι μισθοί έχουν ήδη περικοπεί σημαντικά, εκτιμά η Le Monde. Αναφορικά με τους επενδυτές (που επιθυμεί να προσελκύσει η κυβέρνηση) αλλά και με τις αγορές (των οποίων η πόρτα παραμένει ακόμη κλειστή), η συνέπεια για την εφαρμογή και για την διατήρηση των μνημονιακών δεσμεύσεων είναι επίσης το ζητούμενο. Ειδικά αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις, οι οίκοι αξιολόγησης θεωρούν ότι είναι προϋπόθεση για την αύξηση της ζήτησης στην οικονομία και την διασφάλιση έτσι της μακροπρόθεσμης ανάκαμψης.
Η χώρα μας πάσχει από δύο ασθένειες ταυτόχρονα έχει αναποτελεσματικό δημόσιο τομέα και επιχειρήσεις μη ανταγωνιστικές λόγω και της κρίσης σε μεγάλο βαθμό.Και τα δύο μαζί δίνουν την εικόνα που υπάρχει σήμερα στην οικονομία.Όσο αυτά αποκρύπτονται οι προοπτικές δεν θα είναι αυτές που επιβάλλει η ανάγκη για ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας στο διεθνές περιβάλλον.Η κρίση για να αντιμετωπισθεί ουσιαστικά χρειάζεται υπερβάσεις μόνο που στη Ελλάδα δεν είναι εφικτές σε επίπεδο πράξεων.Θα τελειώσω με τη φράση τίτλο της έγκυρης εφημερίδας Le monde: Οι οικονομικοί δείκτες στην Ελλάδα βελτιώνονται αλλά η λιτότητα δεν τελείωσε αυτή είναι η εύστοχη παρατήρηση που αποδέχομαι ανεπιφύλακτα .
*Οικονομολόγου-Φοροτεχνικού