Την ερχόμενη βδομάδα θα γίνει η προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, στη Νέα Υόρκη, μετά την ολοκλήρωση των επαφών του στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι «σήμερα το πρωί είχαμε μια ενδιαφέρουσα και άκρως σημαντική συνάντηση με τον ΓΓ κατά τη διάρκεια της οποίας εξέφρασα την ετοιμότητα, αλλά και την αποφασιστικότητα της ελληνοκυπριακής πλευράς να εμπλακεί σε ένα διάλογο αφενός για τη συνομολόγηση των όρων αναφοράς με βάση τη συναντίληψη που επικράτησε στις 9 Αυγούστου κατά τη συνάντηση με τον κ. Ακκιντζί, αλλά και αφετέρου σε έναν ουσιαστικό, δημιουργικό διάλογο, προκειμένου να εξευρεθεί μια λύση στη βάση των όρων αναφοράς που να επιτρέπει την αποδοχή λύσης και από τις δύο κοινότητες.
Εκείνο που επιδιώκουμε και που έχω καταστήσει σαφές στον ΓΓ είναι η επίτευξη μιας λύσης που θα διασφαλίζει τη λειτουργικότητα του κράτους και συνεπώς τη βιωσιμότητα.
Ο ΓΓ φαίνεται αποφασισμένος να εμπλακεί ουσιαστικά, και μέσα σε αυτά τα πλαίσια, τουλάχιστον από την πρωινή συνάντηση φαίνεται, ανάλογα και με τα αποτελέσματα των επαφών που θα έχει με τον κ. Ακκιντζι, να συγκαλέσει εντός Οκτωβρίου τριμερή συνάντηση, προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι όροι αναφοράς. Το ενδεχόμενο να συγκαλέσει άτυπη πενταμερή συνάντηση είναι επίσης κάτι που θεωρεί ότι θα συνέβαλλε στο να οδηγηθούμε σε μια καλά προετοιμασμένη, όπως ο ίδιος είπε, επανέναρξη του διαλόγου, ώστε να έχει αποτελέσματα.
Είχα την ευκαιρία να εκθέσω στον ΓΓ τα όσα λαμβάνουν χώρα, τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας με τις παραβιάσεις της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα όσα δια δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων, αλλά και Τουρκοκυπρίων περί απειλής εποικισμού της Αμμοχώστου, αλλά και τις παραβιάσεις που παρουσιάζονται και καταγράφονται στη νεκρή ζώνη από τις τουρκικές δυνάμεις.
Σήμερα παραθέτοντας γεύμα στους εκπροσώπους των πέντε Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας είχα ευκαιρία να τους ενημερώσουμε εν εκτάσει για τα όσα αφορούν το Κυπριακό, τη συνάντηση με ΓΓ, και αφού παραθέσαμε συγκεκριμένα στοιχεία για τις απειλές κατά Αμμοχώστου και για την απόφαση μας να προσφύγουμε στο ΣΑ προκειμένου σε κλειστή συνεδρία να επαναβεβαιωθεί η θέση του ΣΑ στα ψηφίσματα 550 και 789.
Παρακάλεσα τα πέντε Μόνιμα Μέλη, αφού ενημέρωσα για την αποφασιστικότητα μας όσον αφορά την έναρξη ενός νέου διαλόγου όπως τύχουμε της στήριξης και της απαραίτητης βοήθειας κατά τη διάρκεια ενός ανάλογου ενδεχομένου.
Εκφράζω την ικανοποίηση μου για την ανταπόκριση τόσο του ΓΓ όσο και για την κατανόηση που έτυχαν οι θέσεις μας από τα πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Την ίδια ώρα εκφράζω την ικανοποίηση μου για την άψογη συνεργασία με την Ελληνική Κυβέρνηση, τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Εξωτερικών, και την ίδια ώρα για την αποφασιστικότητα μας μέσα από συντονισμένες ενέργειες να αντιμετωπίσουμε μέσα στα πλαίσια της ΕΕ και του ΟΗΕ, τις τουρκικές προκλήσεις.
Είχα συνάντηση με μια σειρά ηγετών, μεταξύ άλλων, με τον Ινδό Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Αιγύπτου, τον Πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας με έμφαση την ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων και ιδιαίτερα τη δική μας θέση ότι είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε και να συμβάλουμε στον διάλογο μεταξύ ΕΕ και Ινδίας, αλλά και για τις προοπτικές της Βορείου Μακεδονίας για ένταξη.
Σημαντικές θεωρώ τις επαφές με τους Υπουργούς Εξωτερικών Ρωσίας και Κίνας και εξίσου σημαντικές και οι επαφές που ξεπερνούν διψήφιο αριθμό του Υπουργού Εξωτερικών με έμφαση τις χώρες της Μέσης Ανατολής και του αραβικού Κόλπου. Κατά την παρουσία εδώ του Υπουργού Εξωτερικών έλαβαν χώρα δύο τριμερείς συναντήσεις των Υπουργών Εξωτερικών Κύπρου – Ελλάδας – Αρμενίας και Κύπρου – Ελλάδας – Αιγύπτου που προετοιμάζουν το έδαφος για την τριμερή Σύνοδο Κορυφής στην Αίγυπτο στις 8 Οκτωβρίου, και εντός του τρέχοντος έτους με την Αρμενία.
Συνολικά θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίηση μου για τα αποτελέσματα των εδώ επαφών μου ειδικά σε ό,τι αφορά το Κυπριακό. Θέλω να σημειώσω ότι αν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη επιδείξουν την ίδια εποικοδομητική προσέγγιση στο κάλεσμα του ΓΓ, τότε ναι, διανοίγονται οι προοπτικές για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά.
Θέλω να ελπίζω ότι η δική μας πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα θα διακρίνει και τους επόμενους των συνομιλητών του ΓΓ».
Ερωτηθείς ποια ατζέντα μπορεί να θέτει ο ΓΓ σε μια πιθανή άτυπη πενταμερή, ο Πρόεδρος είπε ότι «ο ΓΓ θέλησε να ενημερωθεί για τις δικές μας θέσεις που είναι ξεκάθαρες, όπως διατυπώθηκαν και από ομιλία μου στα ΗΕ.
Έμεινε απόλυτα ικανοποιημένος και διαφάνηκε η πρόθεση του να εμπλακεί ουσιαστικά και να συμβάλει για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για επανέναρξη ενός ουσιαστικού και δημιουργικού διαλόγου. Όσον αφορά την πενταμερή υπάρχουν και σημαντικά άλλα θέματα όπως τα διαδικαστικά, η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί κ.ο.κ.
Εμείς έχουμε καταθέσει με ξεκάθαρο τρόπο τις προθέσεις και την αποφασιστικότητα μας και εάν την ίδια αποφασιστικότητα επιδείξουν και τα υπόλοιπα των εμπλεκομένων μερών – δεν εννοώ την Ελλάδα και την Αγγλία – τότε σίγουρα δημιουργούνται οι προοπτικές ενός διαλόγου που αυτή τη φορά ελπίζουμε και θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα έχει αποτέλεσμα».
Ερωτηθείς αν θα απέρριπτε να τεθεί το θέμα της μορφής της λύσης σε μια άτυπη πενταμερή, ο Πρόεδρος είπε ότι «η θέση μας ήταν ξεκάθαρη, όπως τη διατύπωσα και στην ομιλία μου στη Γενική Συνέλευση. Η βάση λύσης του Κυπριακού είναι τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια υπηκοότητα».
Κληθείς να σχολιάσει την τουρκική θέση για την πενταμερή, ο Πρόεδρος είπε ότι «αν θα θέλουν να θέσουν κάτι άλλο στο τραπέζι από αυτού που συζητείται αντιλαμβάνεστε ότι είναι εκτός συζήτησης».
Σε άλλη ερώτηση ο Πρόεδρος είπε ότι η Διάσκεψη στο Κραν Μοντανά δεν ήταν καλά προετοιμασμένη, προσθέτοντας πως αν ήταν καλά προετοιμασμένη θα διαπιστωνόταν η αδιαλλαξία της Τουρκίας και η εμμονή της σε θέσεις και αξιώσεις που ήταν αδύνατο να γίνουν αποδεκτές από δικής μας πλευράς.
Ερωτηθείς είπε ότι «αν υπαναχωρεί η μια πλευρά και δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς θα πάψουμε να επιμένουμε να γίνει ένας διάλογος, ο οποίος να οδηγεί σε μια λύση που το περιεχόμενο της να στηρίζεται στο διεθνές δίκαιο, στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, στη δημιουργία ενός ομαλού, κανονικού κράτους, όπως ο καθένας προσδοκεί. Διαφορετικά δεν οδηγούμαστε πουθενά. Αν η άλλη πλευρά εμμένει σε απαράδεκτες θέσεις είναι πρόβλημα δικό της. Αυτό που εμείς επιδιώκουμε είναι να διασφαλίσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα του συνόλου των πολιτών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, τα συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων, να αντιμετωπίζει τις ανησυχίες και των δυο, αλλά όχι τις ανησυχίες της μιας εις βάρος των συμφερόντων της άλλης».
Ακολούθως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε εκτενώς στα τεκταινόμενα στο Κραν Μοντανά με τις απαράδεκτες αξιώσεις και εμμονή της Τουρκίας για συνέχιση των εγγυήσεων και τη μόνιμη παρουσία τουρκικών στρατευμάτων.
«Υπήρχε επίσης εμμονή και στο θέμα της πολιτικής ισότητας που παρερμηνεύεται. Με την αξίωση να έχουν θετική ψήφο στην ουσία δημιουργούνται συνθήκες που επιτρέπουν στη μια κοινότητα να επιβάλλεται της άλλης», είπε, προσθέτοντας ότι «ας μας υποδείξουν ένα και μόνο κράτος στο οποίο υπάρχουν ανάλογες πρόνοιες στο Σύνταγμα».
Ερωτηθείς για ποιο λόγο ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας επιμένει να γίνει πενταμερής για να διασαφηνιστεί η βάση λύσης, ο Πρόεδρος είπε ότι «ενδεχομένως να θέλει να θέσει στο τραπέζι αυτό που μας είπε κατ΄ιδίαν, ότι θα προτιμούσε τη λύση δύο κρατών. Και η δική μου απάντηση ήταν ότι προκειμένου να ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα έχουμε την επιλογή της αποκεντρωμένης από πλευράς εξουσιών ομοσπονδίας, έχουμε την επιλογή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, έχουμε ακόμα την επιλογή του βελγικού μοντέλου. Αλλά ουδέποτε ξέφυγα από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Απλώς ήταν εναλλακτικές προτάσεις ή σκέψεις για να αποφύγουμε τα αδιέξοδα που είχαν δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα εμμονών. Και αυτό ήταν και μια πρόσκληση του ΓΓ, να θέσουμε στο τραπέζι χωρίς δισταγμό κάποιες νέες ιδέες που θα βοηθήσουν να ξεπεραστούν τα προβλήματα».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι ο κ. Τσαβούσογλου επέμεινε ότι συζήτησε μαζί με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για συνομοσπονδία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «ο κ. Τσαβούσογλου έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα Πολίτης, ερωτήθηκε επί τούτου και ουδέποτε έκανε ανάλογη αναφορά. Πολύ πρόσφατα θυμήθηκε να αναφέρει ότι τάχα ήταν δική μου πρόταση. Δεν πρόκειται να εμπλακώ σε ένα διάλογο, είναι καλά γνωστό ότι κατά καιρούς πολλά λέγονται για να προκαλέσουν ρήγμα μέσα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, αυτό που μετρά είναι αυτό που είτε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης είτε προς τον ΓΓ είτε προς τους εκπροσώπους του έχω κατ΄επανάληψη διαβιβάσει και καταθέσει».
Ερωτηθείς πώς αντιμετωπίζεται η τουρκική εμμονή σε άλλες μορφές λύσης, ο Πρόεδρος είπε ότι «δεν θα οδηγηθούμε σε διάλογο, εν πάση περιπτώσει».
Σε δική του παρέμβαση ο Υπουργός Εξωτερικών απαντώντας την ίδια ερώτηση είπε ότι «όποια αλλαγή της μορφής λύσης, λαμβάνοντας υπόψη τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, προϋποθέτει και τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ασφαλείας μετά από αίτημα όλων των εμπλεκομένων μερών».
Σε άλλη ερώτηση, ο Πρόεδρος, αφού επανέλαβε την αποφασιστικότητα της πλευράς μας για λύση, υπογράμμισε ότι «πέραν τούτου θα διαφανεί ποιος επιθυμεί και ποιος όχι, ποιος εμμένει ή όχι σε απαράδεκτες είτε προτάσεις είτε λύσεις».
Σε ερώτηση ποιες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας ενός διαλόγου και ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν από ένα νέο αδιέξοδο, ο Πρόεδρος είπε ότι «δεν παραγνωρίζουμε ότι για 45 χρόνια είναι η τουρκική αδιαλλαξία που δεν βοήθησε στην επίτευξη λύσης, αλλά ούτε και θα πάψουμε να επιμένουμε μέσα από τα όπλα που δίνει ο διεθνής οργανισμός, το διεθνές δίκαιο, να επιδιώκουμε μια λύση που θα είναι και λειτουργική και βιώσιμη. Δεν προδικάζω το αποτέλεσμα διότι δεν εξαρτάται από εμάς, διότι αν εξαρτιόταν από εμάς θα ήταν ήδη από καιρού λυμένο το Κυπριακό».
Σε ερώτηση ποιος είναι ο γενικός συμβιβασμός που θα μπορούσε να κάνει για να επιτευχθεί λύση του Κυπριακού, ο Πρόεδρος είπε ότι «υπάρχουν – δεν θα κάνω αναφορά σε κόκκινες γραμμές – κάποιες προϋποθέσεις που δημιουργούν λειτουργικό και βιώσιμο κράτος. Όταν υπερβούν αυτών των ορίων, είναι αδιανόητο να φέρεις ενώπιον του λαού λύση, η οποία δεν θα μπορεί να γίνει αποδεκτή. Και δεν θα ήμουν ποτέ διατεθειμένος να αποδεχθώ κάτι που εν γνώση μου δεν θα οδηγούσε σε μια λύση που δεν θα κατέρρεε την επομένη με βάση τις όποιες αξιώσεις θα μπορούσε να προβάλει η μια πλευρά και να γίνονται αποδεκτές από την άλλη.
Αυτό που έχει σημασία είναι η καλή διάθεση, η αποφασιστικότητα και ο καθένας να γνωρίζει πού μπορεί να συμβιβαστεί και πού δεν επιτρέπεται να υποχωρήσει ώστε να μην οδηγηθούμε σε περιπέτειες».
Τέλος, ερωτηθείς πότε θα γίνει η προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε «την επόμενη βδομάδα».