Το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Δικαστηριο της ΕΕ στο Λουξεμβούργο επιβάλει πρόστιμο 1 εκατομμυρίων ευρώ την ημέρα στην Πολωνία, για όσο διάστημα το εν λόγω κράτος – μέλος της ΕΕ δεν συμμορφώνεται με το ενωσιακό δίκαιο αναφορικά με τον σεβασμό στο κράτος δικαίου και στον σεβασμό της διάκρισης των εξουσιών.
Το βασικό ζήτημα αναμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία και προσέφυγε στο Δικαστήριο της ΕΕ, και την Πολωνία αφορά την εθνική νομοθεσία της χώρας η οποία ενέκρινε νομοθεσία σύμφωνα με την οποία δημιουργείται ένα πειθαρχικό συμβούλιο που θα κρίνει ουσιαστικά τους Δικαστές κάτι που στις Βρυξέλλες, αλλά και στην ιδια την Πολωνία, θεωρείται ώς μια προσπάθεια να τεθεί η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη υπό πολιτκό έλεγχο.
Τα κράτη – μέλη της ΕΕ, αλλά και η Ευρωπαική Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών της ΕΕ, έχουν προειδοποιήσει εδώ και χρόνια την Βαρσοβία σε αυτό που θεωρούν ως οπισθοδρόμηση των δημοκρατικών αρχών στην Πολωνία όσον αφορά στο ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα και στην ελευθεροτυπία.
Η σύγκρουση ήρθε ξανά στο προσκήνιο στις αρχές του μήνα, όταν το συνταγματικό δικαστήριο της Πολωνίας έκρινε ότι οι πολωνικοί νόμοι υπερισχύουν έναντι αυτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι συνέβη με την Πολωνία
Το 2019 η συντηρητική κυβέρνηση στην Πολωνία έχασε μια μεγάλη μάχη στην αντιπαράθεσή της με την Κομισιόν όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις στο χώρο της δικαιοσύνης, καθώς η Βαρσοβία προσπάθησε, σύμφωνα πάντα με την ΕΕ, να ακυρώσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, με την κυβέρνηση της χώρας να προσπαθεί να θέσει υπό αυστηρό πολιτικό έλεγχο τα πολωνικά δικαστήρια. Το Δικαστήριο της ΕΕ αποφάσισε πως οι «μεταρρυθμίσεις» που εφήρμοσε η Πολωνία δεν συνάδουν με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Ωστόσο η Βαρσοβία αποφάσισε να αντεπιτεθεί. Με ετυμηγορία του το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, υπό την προεδρία της Γιούλια Πζελέμπσκα, η οποία θεωρείται έμπιστη συνεργάτης του προέδρου του κυβερνώντος κόμματος απεφάνθη ότι «η απόπειρα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να αναμειχθεί στην πολωνική δικαιοσύνη παραβιάζει (…) τους κανόνες της υπεροχής του Συντάγματος και της εθνικής ακεραιότητας, η οποία παραμένει ανέγγιχτη στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».
Η εν λόγω απόφαση προκάλεσε την χαλαρή (προς το παρόν) αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να δηλώνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, παρουσία του πρωθυπουργού της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι, ότι δεν πρόκειται να αφήσει να τεθούν σε κίνδυνο οι κοινές ευρωπαϊκές αξίες και να αμφισβητηθεί η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου.