Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης, σε δηλώσεις του, μετά την επιστροφή του στο Προεδρικό Μέγαρο από το χώρο διεξαγωγής των συνομιλιών για το Κυπριακό, είπε ότι θα υπάρξει επανάληψη της ανταλλαγής απόψεων και της προσπάθειας να δούμε πώς είναι δυνατόν να κατανοήσουν όλοι ότι, σύγχρονα κράτη δεν έχουν ανάγκη, ιδιαίτερα κράτη μέλη της ΕΕ, από ρυθμίσεις που μπορεί να θεωρηθούν ότι μπορεί να αποτελέσουν κηδεμονία μιας χώρας από μια άλλη.
Ο Πρόεδρος είπε ότι κατά τη σημερινή συνάντηση του με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας συζήτησαν κεφάλαια του Κυπριακού «μεταξύ των οποίων η Οικονομία, θέματα της ΕΕ και όχι μόνο».
Ερωτηθείς αν προχώρησαν τα πράγματα στα δύο αυτά κεφάλαια, ο Πρόεδρος είπε ότι «μακάρι να ήσαν όσο εύκολα είναι αυτά, τα δύσκολα θέματα που θα αντιμετωπίσουμε».
Σε ερώτηση αν καταγράφονται σημαντικές διαφορές και σε αυτά τα δύο κεφάλαια, ο Πρόεδρος είπε ότι «όχι, θα πρέπει να πω. Υπάρχουν όμως εκκρεμότητες, οι οποίες πρέπει να υπάρξει μια σύγκλιση για να κλείσουν οριστικά».
Ερωτηθείς αν θα υπάρξει ανταλλαγή προτάσεων, ο Πρόεδρος είπε ότι «μιλούμε για ανταλλαγή προβληματισμών και όχι για έγγραφες προτάσεις. Βεβαίως εγώ υπέβαλα όσον αφορά το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υποχρεούται η άλλη πλευρά να υποβάλει, με βάση τα όσα έχουμε συμφωνήσει. Θα υπάρξει ευρύτερη συνέχιση αυτού του διαλόγου, της ανταλλαγής απόψεων για να δούμε πώς μπορεί να υπάρξουν τέτοιες ρυθμίσεις που να συνάδουν με αυτό που είπαμε. Ποτέ το οποιοδήποτε αίσθημα ασφάλειας της μιας δεν μπορεί να αποτελεί απειλή για την άλλη κοινότητα».
Σε ερώτηση αν θα γίνει εκ νέου συζήτηση αύριο για το θέμα των εγγυήσεων, αφού η πρόταση που κατέθεσε ο κ. Ακκιντζί δεν ήταν ικανοποιητική, ο Πρόεδρος είπε «δεν μίλησα για αύριο, έχουμε ακόμα τρεις συναντήσεις. Θα υπάρξει οπωσδήποτε επανάληψη της ανταλλαγής απόψεων και της προσπάθειας να δούμε πώς είναι δυνατόν να κατανοήσουν όλοι ότι, σύγχρονα κράτη δεν έχουν ανάγκη, ιδιαίτερα κράτη μέλη της ΕΕ, από ρυθμίσεις που μπορεί να θεωρηθούν ότι μπορεί να αποτελέσουν κηδεμονία μιας χώρας από μια άλλη».
Σε ερώτηση αν αυτά τα ζητήματα συνδέονται με το εδαφικό, ο Πρόεδρος απάντησε αρνητικά, προσθέτοντας ότι «είναι εντελώς ξεχωριστά. Το εδαφικό συνδέεται περισσότερο με το περιουσιακό παρά με το θέμα ασφάλειας».
Κληθείς να πει αν «έκλεισε» το θέμα της συνάντησης του με τον ΓΓ του ΟΗΕ και τον κ. Ακκιντζί στη Νέα Υόρκη, ο Πρόεδρος είπε «όχι ακόμη, αλλά γίνονται διαβουλεύσεις».
Ερωτηθείς αν η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί μετά τις 25 Σεπτεμβρίου στην περίπτωση που όντως λάβει χώρα, ο Πρόεδρος είπε «σίγουρα μετά τις 25, ενδεχόμενα να είναι στις 26. Είναι μια ημερομηνία που συζητείται, οφείλω να το πω διότι δεν είναι τι που να αποκρυφτεί, θα είναι μια κοινή συνάντηση των δύο ηγετών με τον ΓΓ».
Σε ερώτηση αν υπάρχει σκέψη για πολυμερή συνάντηση τις επόμενες μέρες, ο Πρόεδρος είπε ότι «το έχω ξεκαθαρίσει. Αν δεν υπάρχει επαρκής προετοιμασία και επαρκής πρόοδος, δεν δικαιολογείται η όποια πολυμερής διάσκεψη διότι θα είναι μια πολυμερής συνάντηση που δεν θα αποδώσει αυτά που επιδιώκουμε. Αντίθετα μπορεί να οδηγήσει σε ναυάγιο ακόμα και αυτού του διαλόγου που, θα πρέπει να πω, βρίσκεται σε μια καλή πορεία».
Κληθείς να πει αν το αποτέλεσμα αυτής της φάσης των διαπραγματεύσεων θα καταδείξει αν το Κυπριακό είναι κοντά σε πορεία λύσης, ο Πρόεδρος είπε ότι «θα εξαρτηθεί από το τέλος των διαβουλεύσεων, αλλά θέλω να πω ότι είναι αποφασιστική οπωσδήποτε. Και δεδομένης της βούλησης των δύο μερών να υπάρξει επιτέλους μια τελική κατάληξη, με την έννοια δηλαδή της εξεύρεσης μιας λύσης που να δημιουργεί τις προϋποθέσεις όπως έχουν τεθεί, θεωρώ ότι είναι καθοριστικής σημασίας».
Όταν ο Πρόεδρος κλήθηκε να σχολιάσει τις πληροφορίες ότι ο κ. Πόλυς Πολυβίου έχει παραιτηθεί από τη διαπραγματευτική ομάδα, είπε ότι «ούτε παραιτήθηκε ο κ. Πολυβίου ούτε και εμποδίζω τον οποιονδήποτε ή εμποδίζεται ο οποιοσδήποτε να έχει επί νομικής φύσεως θεμάτων διαφορετικές απόψεις. Δεν υπήρξαν διαφωνίες που να μας φέρνουν, όχι εμένα βεβαίως αλλά μεταξύ της διαπραγματευτικής ομάδας, σε σύγκρουση. Αντίθετα, εκείνο το οποίο εγώ επιδιώκω είναι ο γόνιμος διάλογος διότι μέσα από ακριβώς ανάλογες αντιμετωπίσεις, δηλαδή προβληματισμούς που αναπτύσσει ο ένας, ο άλλος, διαμορφώνεις και την τελική, πιο θετική άποψη στο πώς πρέπει να αντιμετωπίζεις θέματα. Συνεπώς, ο κ. Πολυβίου, με τον οποίον είχα επικοινωνία σήμερα, ούτε πρόθεση παραίτησης εξέφρασε, απλά υπήρξε μια διαφωνία μεταξύ εκείνου και του διαπραγματευτή, θεμιτή που δεν είναι η μόνη.
Αλλά πολλές φορές στη διαπραγματευτική ομάδα διαπιστώνεται ότι κάποιοι των νομικών (έχουν διάφορες απόψεις και εισηγήσεις) – και η νομική επιστήμη επιδέχεται πολλές ερμηνείες και οπωσδήποτε εισηγήσεις – και συνεπώς αυτό το οποίο θεωρήθηκε ως τάχα κρίση δεν είναι παρά μια απόλυτα φυσιολογική και αν θέλετε απαιτούμενη να πραγματοποιείται, ανταλλαγή απόψεων.
Οι νομικοί έχουν τις θέσεις τους, για αυτό εξάλλου και είναι εννιαμελής η ομάδα υποστήριξης του διαπραγματευτή οι οποίοι διατυπώνουν κατά καιρούς ωφέλιμους προβληματισμούς που μας βοηθούν στο να διατυπώσουμε ορθότερες θέσεις κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης».
Ερωτηθείς για το θέμα του μηχανισμού επίλυσης διαφορών και το θέμα του ξένου δικαστή, και σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι οι πληροφορίες λένε πως η διαφωνία του κ. Πολυβίου ήταν σε αυτό το ζήτημα, ο Πρόεδρος είπε ότι «η διαπραγμάτευση είναι ζωντανή και εκεί και όπου διαπιστώνουμε προβληματισμούς, και αφού αναφερθήκατε στο αν υπήρξαν διαφωνίες ή όχι, υπήρξε η εισήγηση να καλύπτεται η επίλυση τυχόν αδιεξόδων μέσω από μια μέθοδο αφαιρετική ή προσθετική στη δικαιοσύνη, στη νομοθετική εξουσία, στην εκτελεστική εξουσία.
Για τη δικαστική εξουσία υπήρξε ένας προβληματισμός από όλους τους συμμετέχοντες στη διαπραγματευτική ομάδα την οποία απολύτως ο ίδιος ασπάστηκα και διαβίβασα προς τον κ. Ακκιντζί ,ο οποίος έτυχε της αυτής αντιμετώπισης και από τους δικούς του συμβούλους. Η δικαιοσύνη είναι κάτι πολύ πιο λεπτό, δηλαδή υπάρχουν νομικές απόψεις και δεν είναι πολιτικές οι αποφάσεις, είναι με βάση τη νομική επιστήμη που παίρνονται. Για αυτό και θεωρήθηκε ότι η αρχική πρόταση, για να υποδεικνύει ένα θεσμικό όργανο της Ευρώπης αριθμό δικαστών εκ των οποίων να γίνεται κλήρωση οσάκις κρίνεται αναγκαίο για θέματα συνταγματικής τάξης, να είναι ο τρόπος επίλυσης του μηχανισμού αδιεξόδων στη δικαιοσύνη. Ούτε παραπλάνησα, αντίθετα. Και όταν έκανα αναφορά κατά την ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών και οι πολιτικοί αρχηγοί αντέδρασαν, λήφθηκε και αυτό υπόψη και υπήρξε μια βελτίωση. Δεν θα υπάρχει μόνιμος δικαστής, αλλά θα υπάρχει στην περίπτωση που εγείρονται συνταγματικά θέματα η προσθήκη από κατάλογο ενός εκ των ξένων δικαστών για να μπορεί να έχουμε διέξοδο στα ενδεχόμενα αδιέξοδα».
Σε ερώτηση αν αυτό θα ισχύει και για τη νομοθετική και για την εκτελεστική εξουσία, ο Πρόεδρος είπε ότι «για τη νομοθετική και για την εκτελεστική θα είναι με την προσθήκη ή την αφαίρεση».