Την πικρία του για την τακτική «δύο μέτρα και δύο σταθμά» που επικρατεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με την Τουρκία εκφράζει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.
Στην συνέντευξη που παραχώρησε στην απεσταλμένη του euronews στην Πράγα, Έφη Κουτσοκώστα, μία ημέρα μετά τις νέες προκλητικές τοποθετήσεις του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά την πρώτη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, ο κ. Αναστασιάδης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.
«Αυτή η ανοχή είναι που αποθρασύνει και δημιουργεί τους κινδύνους μιας νέας- εντός της Ευρώπης- σύρραξης», είναι φράση που χρησιμοποιεί ο Κύπριος Πρόεδρος και εξηγεί πως «δεν είναι δυνατόν να λέμε ότι παραβιάζει η Ρωσία το διεθνές δίκιο, αλλά όταν παραβιάζεται το διεθνές δίκαιο από μια υποψήφια προς ένταξη χώρα, εναντίον μελών της Ευρωπαΐκής Ένωσης, να προσποιούμεθα ότι δεν αντιλαμβανόμαστε την σημασία».
Και γίνεται ακόμη πιο επεξηγηματικός, όταν σημειώνει με έμφαση: «Δεν μπορεί να λέμε ότι υφιστάμεθα σήμερα θυσίες, για να βοηθήσουμε- και ορθώς πράττουμε- την Ουκρανία, να αντεπεξέλθει στην παράνομη εισβολή και την ίδια ώρα να μετρούμε πρώτα τι είναι τα συμφέροντα σε σχέση με την Τουρκία, πώς είναι η έκθεση των διαφόρων ευρωπαϊκών τραπεζών, χωρών μελών, προς τις τουρκικές τράπεζες, ποιές θα είναι οι συνέπειες για τις χώρες είτε όσον αφορά τις εξαγωγές και λοιπά στην Τουρκία και την ίδια ώρα να μιλούμε για αλληλεγγύη, η οποία περιορίζεται δυστυχώς στα λόγια».
Στην συνέντευξή του, ο Νίκος Αναστασιάδης αφήνει αιχμές για το ρόλο που παίζει η Γερμανία στην ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και απαντά σε όσους κατηγόρησαν Κύπρο, Ελλάδα και Μάλτα για το νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, λέγοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να επικεντρώσει την προσοχή της στην Τουρκία «η οποία διευκολύνει, ώστε προϊόντα, όπως είναι το ρώσικο ατσάλι να εξάγεται στην Ευρώπη», μέσω αυτής.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει ως εξής:
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Κύριε Πρόεδρε, ευχαριστούμε πάρα πολύ για αυτή την συνέντευξη εδώ στην Πράγα, ειδικά μία μέρα μετά από μια επεισοδιακή συνάντηση που είχατε κι εσείς και ο Έλληνας πρωθυπουργός με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Είδαμε κάποιες φωτογραφίες με εσάς και τον Τούρκο πρόεδρο σε ένα πολύ θερμό κλίμα. Τελικά τι ειπώθηκε πραγματικά σε αυτή την συνάντηση;
Νίκος Αναστασιάδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Καταρχήν σας ευχαριστώ για την φιλοξενία. Κατά δεύτερον, όσον αφορά αυτά καθεαυτά τα γεγονότα, δεν θα έλεγα θερμή αλλά φιλική (συνάντηση). Και δεν ήταν μια, δεν ήταν μόνο η πρώτη συνάντηση που είδε το φως της δημοσιότητας. Yπήρξε και κατά τη διάρκεια του δείπνου μια συνάντηση, κατά την προσέλευση, όταν ο Λουξεμβούργιος πρωθυπουργός είπε ότι είναι φίλος με το Νίκο, “είμαι φίλος μαζί σου”, απευθυνόμενος στον Ταγίπ Ερντογάν, “και θέλω να είσαστε και εσείς οι δύο φίλοι”. Του είπε (o Ερντογάν): “μα είμαστε φίλοι, το θέμα είναι οι διαφορές μας”.
Και είπε (ο Λουξεμβούργιος πρωθυπουργός) “είμαι πρόθυμος να σας φιλοξενήσω στο Λουξεμβούργο” και απήντησε (ο Ερντογάν) “όχι”. Ε, λέω “εν πάση περιπτώσει, είναι καιρός να κατανοήσετε ότι η λύση του Κυπριακού θα είναι προς όφελος όλων και των τουρκοκυπρίων και των ελληνοκυπρίων και βεβαίως της Τουρκίας”. Η απάντηση ήταν αόριστη: “δεν είναι η ώρα”, κλπ, όπως είχε προείπει και κατά την πρώτη συνάντηση.
Το πρόβλημα ήταν κατά την ομιλία του- που διερωτώμαι γιατί του εδόθη πρώτα ο λόγος- στο δείπνο, όταν επετέθη ευθέως κατά της Ελλάδος, με απειλές. Και αναφερόμενος στο Κυπριακό ανέφερε ότι αν δεν αναγνωριστεί η κυριαρχική ισότητα, δεν υπάρχει περίπτωση λύσης του Κυπριακού.
euronews: Άρα αναφέρθηκε και στο Κυπριακό
Νίκος Αναστασιάδης: Στο Κυπριακό η αναφορά ήταν ότι θα πρέπει να εξευρεθή λύση με την αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας. Δηλαδή, προσπάθησε, με κάθε τρόπο, να μην αναφερθεί ευθέως εις την λύση δύο κρατών, αλλά εμμέσως, διά της αναφοράς του στην αναγνώριση κυριαρχίας.
Αυτό που θα ήθελα να πω: πρώτον να επισημάνω ότι ανάλογες ιδέες που ήταν του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, μπορεί να συμβάλλουν, εάν και εφόσον υπάρχει καλή διάθεση από όσους παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο. Δεν μπορεί να επικαλείσαι το διεθνές δίκιο και την ίδια ώρα να το ερμηνεύεις κατά το δοκούν, απειλώντας την παραβίαση κυριαρχίας ελληνικών νήσων, παραδείγματος χάριν, ή την παραβίαση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, όσον αφορά το Κυπριακό, την επέμβαση στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, που αποστερεί το 44%, που επηρεάζει και τους τουρκοκύπριους συμπατριώτες. Δηλαδή, η συνεχής προσπάθεια δημιουργίας νέων τετελεσμένων στην Κύπρο, οι συνεχείς απειλές κατά της Ελλάδος, δεν μπορεί να παραμένουν απαρατήρητες από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
euronews: Ωστόσο, είδαμε χθες έναν Τούρκο πρόεδρο, ο όποιος, όπως είπατε, σας απέκλεισε αυτή τη στιγμή κάθε νέο ενδεχόμενο να ξεκινήσουν πάλι οι συζητήσεις για το Κυπριακό. Το ίδιο είδαμε να κάνει και με τον Έλληνα πρωθυπουργό: ξεκαθάρισε ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να ξαναξεκινήσει ο διάλογος ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ποιό ήταν το μήνυμα που θεωρείτε ότι δόθηκε και με αυτές τις απειλές που είδαμε να εξαπολύει πάλι ο Τούρκος πρόεδρος στην συνέντευξη τύπου του; Ποιό ήταν το μήνυμα που έλαβαν οι υπόλοιποι ηγέτες, και ποιά ήταν η αντίδρασή τους μέσα στο δείπνο;
Νίκος Αναστασιάδης: Αν εξαιρέσουμε τον Γάλλο πρόεδρο, τον κύριο Μακρόν, ο οποίος έκανε ευθέως αναφορά ότι θα πρέπει να υπάρξει ευθέως σεβασμός του διεθνούς δικαίου, αλλά ιδιαίτερα των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι λοιποί, όσοι ανεφέρθησαν ή πήραν το λόγο, επικεντρώθηκαν μόνο στα του πολέμου στην Ουκρανία.
euronews: Ο Γάλλος πρόεδρος μίλησε συγκεκριμένα για την Τουρκία;
Νίκος Αναστασιάδης: Ναι, ήταν ευθύς και πάρα πολύ σαφής στην τοποθέτηση και ήταν η καταληκτική ομιλία, ενόψει του γεγονότος ότι ήταν δική του πρωτοβουλία. Αυτό όμως που θα πρέπει να σημειώσω είναι ότι σήμερα δεν θα μείνουν απαρατήρητες. Βεβαίως απήντησε αμέσως ο Έλληνας πρωθυπουργός και εν συνεχεία ο Τούρκος πρόεδρος έφυγε για να δώσει δημοσιογραφική διάσκεψη. Σήμερα όμως και με βάση τα όσα λαμβάνουν χώρα εδώ και μήνες, ιδιαίτερα στην Κύπρο εδώ και χρόνια, αλλά και τα όσα ελέχθησαν ενώπιον των Ευρωπαίων, δεν θα μείνουν ασχολίαστα. Δεν είναι δυνατόν να επιδιώκουμε ή να λέμε ότι παραβιάζει η Ρωσία το διεθνές δίκιο, αλλά όταν παραβιάζεται το διεθνές δίκαιο από μια υποψήφια μάλιστα προς ένταξη χώρα εναντίον ευρωπαϊκών χωρών, εναντίον μελών της ευρωπαΐκής ένωσης να προσποιούμεθα ότι δεν αντιλαμβανόμαστε την σημασία. Αυτή η ανοχή είναι που αποθρασύνει και δημιουργεί τους κινδύνους μιας νέας εντός της Ευρώπης σύρραξης.
euronews: Eίστε απογοητευμένος από τους εταίρους σας σε σχέση με την άτολμη αντίδραση τους προς την Τουρκία; Δηλαδή, όπως είπατε, στη Ρωσία- είναι μια άλλη περίπτωση, έκανε πόλεμο- αλλά από την αρχή είδαμε ότι ήταν πολύ πιο σκληροί με την Ρωσία από ό,τι βλέπουμε με την Τουρκία. Με τις κυρώσεις για παράδειγμα, ήταν πάρα πολύ άτολμοι σε αυτές τις κινήσεις, όταν επρόκειτο για την Τουρκία.
Νίκος Αναστασιάδης: Θα πω ότι αισθάνομαι μια πικρία, διότι δεν είναι μόνο εις τα Ηνωμένα Έθνη που παρατηρούνται τα δύο μέτρα και δύο σταθμά. Στα ίδια φαινόμενα γινόμαστε μάρτυρες και εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αυτό που προσπαθούμε με κάθε τρόπο: να ευαισθητοποιήσουμε την Ευρωπαΐκή Ένωση, έτσι ώστε να ξεπεράσει συμπλέγματα, ιδιαίτερα όμως συμφέροντα. Δεν μπορεί τα συμφέροντα να προηγούνται των αρχών και αξιών. Δεν μπορεί να λέμε ότι υφιστάμεθα σήμερα θυσίες, για να βοηθήσουμε- και ορθώς πράττουμε- την Ουκρανία, να αντεπεξέλθει στην παράνομη εισβολή και παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητάς της και την ίδια ώρα να μετρούμε πρώτα τι είναι τα συμφέροντα σε σχέση με την Τουρκία, πώς είναι η έκθεση των διαφόρων τραπεζών, ευρωπαϊκών τραπεζών χωρών μελών προς τις τουρκικές τράπεζες, ποιές θα είναι οι συνέπειες για τις χώρες είτε όσον αφορά τις εξαγωγές και λοιπά στην Τουρκία και την ίδια ώρα να μιλούμε για αλληλεγγύη, η οποία περιορίζεται δυστυχώς στα λόγια.
Ενεργειακή κρίση
euronews: Tώρα που μιλήσατε λοιπόν για την αλληλεγγύη, να περάσουμε στο άλλο μέτωπο, το οποίο καίει την Ευρώπη, που είναι το ενεργειακό. Εσείς πώς νιώθετε με αυτό το πακέτο, το οποίο έδωσε ο Γερμανός καγκελάριος των 200 δισ. στη χώρα του για ενίσχυση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων εκεί, ενώ, ταυτόχρονα, αρνείται για παράδειγμα την επιβολή ενός γενικού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου πανευρωπαϊκά. Θεωρείτε σε αυτό το κομμάτι ότι υπάρχει, για ακόμα μια φορά, έλλειψη αλληλεγγύης λόγω ιδιωτικών συμφερόντων;
Νίκος Αναστασιάδης: Είναι αυτό που επισημαίνουμε, όχι μόνο εμείς, αλλά κι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι υπάρχει μία δυσανάλογη ή μάλλον μία μη συνεπής συμπεριφορά, με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης. Δεν μπορεί επειδή έχεις τον πλούτο να βλέπεις πώς να στηρίξεις τους πολίτες σου- και ορθώς πράττει όπως και πολλά κράτη από τα κράτη-μέλη πράττουν για τους πολίτες τους- ενώ την ίδια ώρα να δημιουργείς προβλήματα στους υπόλοιπους. Είναι και θέμα αθέμιτου ανταγωνισμού, δηλαδή βιομηχανικών χωρών, παραδείγματος χάρη. Πιστεύω όμως ότι κατά την σημερινή συζήτηση αλλά ιδιαίτερα εκείνη της κανονικής σύνοδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα υπάρξουν οι τρόποι, έτσι ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα που δημιουργούνται ακριβώς σαν αποτέλεσμα ανάλογων πολιτικών επιλογών.
euronews: Μιλώντας τώρα για την μεγαλύτερη εικόνα. Στην Κύπρο βλέπουμε διάφορες κινήσεις που γίνονται με αυτούς τους ενεργειακούς διάδρομους. Πώς θα μπορούσε λοιπόν όλο αυτό να βοηθήσει και την Ευρώπη στο να απεξαρτηθεί από την ρωσική ενέργεια;
Νίκος Αναστασιάδης: Η ανατολική Μεσόγειος αποτελεί μία εναλλακτική πηγή προμήθειας με έναν διάδρομο νέο και μία εναλλακτική πηγή προμήθειας φυσικού αερίου για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχουν οι ανακαλύψεις του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Κύπρου σε τρία θαλασσοτεμάχια, που εάν η Ευρωπαΐκή Ένωση θελήσει, μπορεί να τις αξιοποιήσει. Ήδη υπεγράφησαν δύο MoU, ένα με το Ισραήλ και ένα με την Αίγυπτο. Πιστεύω ότι το αυτό μπορεί να συμβεί και με την Κύπρο και αυτό είναι η επιδίωξη μας. Αλλά πέραν του αερίου υπάρχει το υδρογόνο, αλλά υπάρχουν και οι διασυνδέσεις, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Ήδη εντός της επόμενης εβδομάδας θα τεθούν οριστικά οι υπογραφές για τον EuroAsia Interconnector. Mε την Σαουδική Αραβία βρισκόμαστε σε επαφή, προκειμένου από την Σαουδική Αραβία- για ηλεκτρική διασύνδεση μιλώ- διά της Ιορδανίας, Ισραήλ, Κύπρου να διοχετεύεται προς την Ευρωπαΐκή Ένωση ηλεκτρική ενέργεια αλλά και υδρογόνο- όχι βεβαίως μέσω της ηλεκτρικής σύνδεσης- μέσω αγωγών. Υπάρχουν εναλλακτικές, εάν ο αγωγός φαίνεται ότι είναι ασύμφορος οικονομικά, η μεταφορά LNG, δηλαδή η μεταφορά με ένα σταθμό στην Κύπρο. Βρισκόμαστε σε διάλογο με κάποιες των εταιρειών να μεταφέρεται στην Κύπρο και από την Κύπρο με πλοία- είναι οι αποστάσεις τόσο μικρές- προς τους αγωγούς, παραδείγματος χάριν της Ανδριανούπολης και ούτω καθεξής.
euronews: Μπορείτε να μας δώσετε ένα χρονοδιάγραμμα για όλα αυτά;
Νίκος Αναστασιάδης: Υπολογίζεται ότι αν υπάρξουν όλες οι συνέργειες και η συμβολή είτε από το EUPower σε πέντε με 10 χρόνια, το αργότερο 12. Σε πέντε χρόνια είναι δυνατόν να υπάρξει μια πολύ μεγάλη ποσότητα που θα μπορούσε να συμβάλει στην ενεργειακή επάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
euronews: Πολύ σημαντικό αυτό. Θέλω τώρα που μιλήσαμε για τις συνεργασίες που κάνετε με τις χώρες Ισραήλ Αίγυπτο. Υπάρχει και μία επαναπροσέγγιση Τουρκίας-Ισραήλ. Πόσο θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει τη δική σας συνεργασία;
Νίκος Αναστασιάδης: Αυτό που γνωρίζουμε είναι η ξεκάθαρη θέση του Ισραήλ ότι οποιαδήποτε εξομάλυνση, εφόσον υπάρξει, δεν θα είναι εις βάρος της στρατηγικής συμμαχίας που έχουμε χτίσει μέχρι σήμερα με συνέπεια και με συγκεκριμένες δράσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με την Αίγυπτο. Επομένως δεν μας ανησυχεί ότι θα αλλάξει η στρατηγική σχέση που έχουμε με το Ισραήλ, είτε με την Αίγυπτο.
Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας
euronews: Τώρα θέλω να μιλήσουμε λίγο για το θέμα των κυρώσεων. Είδαμε ότι η Ευρωπαΐκή Ένωση υιοθέτησε το 8ο πακέτο κυρώσεων, στο οποίο περιλαμβάνεται και το περιβόητο πλαφόν στην τιμή του πετρελαίου, τουλάχιστον μια αρχή, μια νομική βάση. Θέλω λοιπόν να σας ρωτήσω, γιατί η Κύπρος μαζί με την Ελλάδα και την Μάλτα βρέθηκαν αρκετά στο στόχαστρο της κριτικής, ότι ουσιαστικά αποδυναμώνουν τις κυρώσεις που θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν την Ρωσία οικονομικά. Τι έχετε να απαντήσετε σε όλη αυτήν την κριτική;
Νίκος Αναστασιάδης: Έχω την εντύπωση ότι ύστερα από τα πειστικά επιχειρήματα που ανεπτύχθησαν από τις τρεις χώρες, αντελήφθησαν και οι τεχνοκράτες και οι λαμβάνοντες τις πολιτικές αποφάσεις ότι περισσότερο θα πλήττονταν η Ευρώπη, αν εφαρμόζοντο τα όσα εισηγούνταν, από τις εξαιρέσεις που εγκρίθηκαν τελικά προς όφελος της ευρωπαΐκής ναυτιλίας. Κι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
euronews: Που ένα μεγάλο ποσοστό της ευρωπαϊκής ναυτιλίας ανήκει στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Νίκος Αναστασιάδης: Όταν έλεγα ευρωπαϊκή ναυτιλία εννοώ Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα, είναι οι τρεις μεγάλες ναυτιλιακές χώρες της Ευρώπης. Αλλά αντί να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε αυτά που δεν θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ρωσική αγορά, ορθότερον ήταν να δουν ποίες των χωρών- είτε υποψήφιες προς ένταξη, είτε μη- φίλα προσκείμενες, που ανήκουν στην ευρωπαΐκή πολιτική οικογένεια, που δεν υλοποιούν καμιά των κυρώσεων. Και θα είμαι πιο συγκεκριμένος, μιλώ για την Τουρκία, η οποία μάλιστα διευκολύνει, ώστε προϊόντα, όπως είναι το ρώσικο ατσάλι να εξάγεται στην Ευρώπη, μέσω της Τουρκίας. Δηλαδή να μειώνονται εν τη ουσία οι ακυρώσεις. Ας δουν τις προσκλήσεις που απευθύνει η τουρκική κυβέρνηση στους ολιγάρχες της Ρωσίας, στην φιλοξενία σκαφών Ρώσων κλπ, γενικότερα στην όλη συμπεριφορά της Τουρκίας, που αποδυναμώνει από τη μια τα μέτρα που λαμβάνονται, τις κυρώσεις που λαμβάνονται, ενώ από την άλλη διευκολύνεται -και κάποιες άλλες χώρες να ακολουθούν την ίδια πορεία. Δηλαδή, θα ‘θελα να δω μια πιο ευαισθητοποιημένη Ευρωπαΐκή Ενωση, η οποία να μην περιορίζεται στα κράτη-μέλη, αλλά να δει πως διευρύνοντας την επιρροή, της διευρύνει και εκείνους που υιοθετούν τις κυρώσεις.
euronews: To έχετε θέσει αυτό στους συναδέλφους σας;
Νίκος Αναστασιάδης: Βεβαίως ναι και θα ξανατεθεί και σήμερα διότι θα δούμε σφαιρικά την όλη συμπεριφορά της Ευρωπαΐκής Ένωσης και όσον αφορά την λήψη αποφάσεων για τις κυρώσεις και όσον αφορά τις προσπάθειες που θα έπρεπε να καταργηθούν, ή την αξίωση που θα έπρεπε να υποβληθεί, έτσι ώστε να συμμορφούνται όχι μόνο τα κράτη-μέλη, αλλά και όσα τούτων -των τρίτων χωρών- επιθυμούν να ενταχθούν στην μεγάλη ευρωπαΐκή οικογένεια.
Πηγή: Euronews