Η φυσική μας κατάσταση καθορίζεται από το ποσοστό λίπους που υπάρχει στο σώμα μας και η μετάφρασή του σε κιλά, καθορίζει τη φυσική μας κατάσταση, αν δηλαδή έχουμε κανονικό βάρος ή είμαστε υπέρβαροι.
Συνήθως διαχωρίζουμε την σωματική περιεκτικότητα σε λιπώδη μάζα σώματος και σε άλιπη μάζα σώματος που περιλαμβάνει τον μυϊκό ιστό, το γλυκογόνο, τα οστά, το δέρμα, καθώς και τα διάφορα όργανα.
Οι σύγχρονες επιστημονικές μέθοδοι υπολογισμού του σωματικού λίπους είναι πολλές: από την πολύ απλή της άθροισης των δερματοπτυχομετρήσεων του δικέφαλου, τρικέφαλου, λαγόνιου και υποωμοπλάτιου μέχρι και τις πιο σύνθετες, όπως αυτή της φωτομέτρησης του τρικέφαλου ή της βιοηλεκτρικής αντίστασης (απαιτούνται ειδικοί λιπομετρητές), αλλά και την πλέον αξιόπιστη μέθοδο που εφαρμόζεται σε διαγνωστικά κέντρα και είναι η μέθοδος DEXA που βασίζεται στις ακτίνες Χ.
Ιδανικά επίπεδα
Κανονικά επίπεδα από πλευράς υγείας για τις περισσότερες γυναίκες θεωρούνται τα ποσοστά από 12 έως 30%, το ιδανικό ποσοστό όμως κυμαίνεται μεταξύ 19-22%.
Επιπλέον, ένας ρεαλιστικός στόχος μπορεί να είναι ένα ποσοστό μεταξύ του 20 και 25%.
Σύμφωνα με τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, το ιδανικό ποσοστό λίπους ανάλογα με την ηλικία ορίζεται ως εξής:
Για γυναίκες 20-30 ετών: 18-22% του συνολικού σωμ. βάρους
Για γυναίκες 31-40 ετών: 20-24% του συνολικού σωμ. βάρους
Για γυναίκες 41-50 ετών: 21-25% του συνολικού σωμ. βάρους
Για γυναίκες άνω των 50 ετών: 22-26% του συνολικού σωμ. βάρους
Για άνδρες 20-30 ετών: 10-15% του συνολικού σωμ. βάρους
Για άνδρες 31-40 ετών: 12-16% του συνολικού σωμ. βάρους
Για άνδρες 20-30 ετών: 14-18% του συνολικού σωμ. βάρους
Για άνδρες 20-30 ετών: 15-20% του συνολικού σωμ. βάρους
Εάν το ποσοστό λίπους είναι πολύ υψηλό και κατ’ επέκταση το ποσοστό της μυϊκής μάζας χαμηλό, το άτομο θεωρείται παχύσαρκο και επιβάλλεται η μείωση του σωματικού του βάρους.
Σύμφωνα με τον ορισμό των παραμέτρων για την εξακρίβωση της παχυσαρκίας:
Άνδρες: σωματικό λίπος > 22% σωματικού βάρους.
Γυναίκες: σωματικό λίπος > 32% σωματικού βάρους.
Ένας γενικός κανόνας είναι ότι το υψηλό σωματικό λίπος συνδυάζεται και με υψηλό Δείκτη Σωματικής Μάζας.
Ταυτόχρονα, στην πλειονότητα των ατόμων που εμφανίζουν τους παραπάνω δείκτες αυξημένους και που χαρακτηρίζονται ως υπέρβαροι και πολύ περισσότερο ως παχύσαρκοι, αυξάνεται ο κίνδυνος για αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους (υψηλά επίπεδα ζαχάρου, αυξημένα τριγλυκερίδια κλπ.) και κατ΄ επέκταση αποτελούν ομάδα υψηλού κίνδυνου.
Αν το σωματικό λίπος είναι χαμηλό, μπορεί να σηματοδοτεί τη διακοπή της εμμηνόρροιας για τις γυναίκες, ενώ παραμονεύει και ο κίνδυνος για εμφάνιση οστεοπόρωσης.
Στην περίπτωση αυτή, ενδείκνυται ισορροπημένο διαιτολόγιο με επαρκή ποσότητα θερμίδων και ήπια φυσική δραστηριότητα, ώστε η αύξηση του ποσοστού λίπους να γίνει με ομαλό ρυθμό.