Του Του Δρα Φώτη Κοσματόπουλου*
Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού σώζει ζωές, γι’ αυτό και κάθε γυναίκα οφείλει στον εαυτό της το πολυτιμότερο δώρο: Τις απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις σε τακτική βάση. Χάρη στις καινοτόμες θεραπείες που υπάρχουν στη φαρέτρα των γιατρών αλλά και στα τεχνολογικά προηγμένα μηχανήματα σήμερα, που προσφέρουν υψηλής ευκρίνειας ψηφιακή απεικόνιση, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να διαγνωστεί έγκαιρα και να θεραπευτεί. Είναι βεβαίως ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η πλειοψηφία των γυναικών υποβάλλεται σε προληπτικές εξετάσεις, όντας πλέον αρκετά ενημερωμένη για αυτόν τον καρκίνο, ο οποίος αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες. Μέσω αυτού του άρθρου και με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας παραθέτουμε, μέσω ερωτοαπαντήσεων, τις βασικές πληροφορίες που θα πρέπει να γνωρίζει κάθε γυναίκα για τις εξετάσεις που αφορούν στην πρόληψη / έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
1.Ποιες είναι οι απαραίτητες εξετάσεις για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού;
Για την πρόληψη, αλλά και για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού απαιτείται η τακτική ψηλάφηση των μαστών από την ίδια τη γυναίκα και η κλινική εξέταση από γιατρό, το υπερηχογράφημα και η ψηφιακή μαστογραφία (για γυναίκες άνω των 40 ετών). Στην περίπτωση που εντοπίσει μια γυναίκα κάτι ύποπτο στον μαστό της, θα πρέπει άμεσα να απευθυνθεί στο γιατρό για να την καθοδηγήσει για τα επόμενα βήματα και βάση της κλινικής εξέτασης και ενδεχομένως των απεικονιστικών ευρημάτων . Ο γιατρός θα κρίνει εάν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση ή εάν πρόκειται για καλοήθεια και απλώς θα πρέπει να παρακολουθείται.
2.Πότε μια γυναίκα θα πρέπει να αρχίσει να κάνει μαστογραφία;
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες διεθνών και ευρωπαϊκών επιστημονικών οργανισμών, ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος προτείνεται στις γυναίκες από 40 ετών και άνω. Είναι, ωστόσο, χρήσιμο να υπάρχει μια μαστογραφία αναφοράς, μεταξύ 35 – 39 ετών, για σκοπούς σύγκρισης. Πρέπει να τονιστεί σε αυτό το σημείο ότι, κάθε γυναίκα θα πρέπει να συμβουλεύεται το γιατρό της σε ό,τι αφορά το χρόνο που θα υποβάλλεται σε μαστογραφία, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις (πχ παρακολούθηση καλοηθών όγκων, ιστορικό κτλ) ενδέχεται να απαιτείται εξέταση νωρίτερα ή σε πιο τακτική βάση.
3.Υπάρχει περίπτωση η μαστογραφία να μην εντοπίσει τον καρκίνο;
Μπορεί να συμβεί είτε λόγω της χρήσης πεπαλαιωμένων μηχανημάτων με χαμηλή ευκρίνεια απεικόνισης είτε λόγω λανθασμένης διάγνωσης, γι’ αυτό και η εμπειρία του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού αποτελεί το κλειδί για τη διάγνωση αλλά και τη θεραπευτική και μεταθεραπευτική παρακολούθηση του καρκίνου του μαστού. Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι οι τελευταίας τεχνολογίας ψηφιακοί μαστογράφοι προσφέρουν εικόνες υψηλής ανάλυσης και ευκρίνειας, με τη χαμηλότερη δόση ακτινοβολίας. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και ο πιο μικρός όγκος (κακοήθης ή καλοήθης) μπορεί να εντοπιστεί χωρίς η εξεταζόμενη να χρειάζεται να πάρει υψηλή δόση ακτινοβολίας. Επίσης, περιορίζουν σημαντικά το χρόνο της εξέτασης και τον πόνο που ενδέχεται να βιώνει μια γυναίκα κατά τη διενέργεια της μαστογραφίας λόγω της πίεσης των μαστών. Οι δε σύγχρονοι τομογράφοι έχουν ενσωματωμένη την τρισδιάστατη τεχνολογία της τομοσύνθεσης, προσφέροντας υψηλότερη ακρίβεια στην απεικόνιση πυκνών μαστών και στον εντοπισμό πρώιμων αλλοιώσεων ή μικρών ύποπτων βλαβών. Επίσης πολλοί πυνκοί μαστοί περιορίζουν σημαντικά την διαγνωστική αξία της εξέτασης και κρίνεται απαραίτητη η διενέργεια συμπληρωματικού υπερηχογραφικού ελέγχου.
4.Είναι απαραίτητο να διενεργείται παράλληλα με τη μαστογραφία και υπερηχογράφημα;
Το υπερηχογράφημα αποτελεί εξέταση εκλογής για γυναίκες κάτω των 35 ετών. Υπάρχουν, ωστόσο, περιπτώσεις που ο γιατρός μπορεί να συστήσει σε μια γυναίκα συμπληρωματικά με τη μαστογραφία να υποβληθεί και σε υπερηχογράφημα μαστών. Για την εξαγωγή αξιόπιστων αποτελεσμάτων, ο υπερηχογράφος θα πρέπει να είναι σύγχρονος, υψηλής ευκρίνειας, με ικανότητα εκτέλεσης εξειδικευμένων τεχνικών που απαιτούνται στην παθολογία του μαστού, όπως η ελαστογραφία.
*Ειδικός Ακτινολόγος στο Διαγνωστικό Κέντρο Alpha Evresis του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ στην Κύπρο