Του Νεοκλή Συλικιώτη, μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ.
Τον τελευταίο καιρό με παρέμβαση του ΔΗΣΥ και της κυβέρνησης οδηγούνται σε ένα πισωγύρισμα οι συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μάλιστα μετά την αναβολή των Δημοτικών Εκλογών μπήκαμε στη τελική ευθεία για οριστικοποίηση τριών νομοθεσιών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ως ΑΚΕΛ εδώ και χρόνια τονίζουμε πως ωρίμασαν οι συνθήκες για να περάσουμε σε μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση ώστε η τοπική αυτοδιοίκηση να ξεπεράσει τα δομικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια και να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες των πολιτών, ως κατεξοχήν λαϊκός δημοκρατικός θεσμός. Αυτή τη στάση κρατήσαμε από το 2009 που ξεκίνησε η συζήτηση και σ’ όλα τα τελευταία χρόνια στην επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, στην οποία προεδρεύει στέλεχος του ΑΚΕΛ.
Το ΑΚΕΛ διαχρονικά θεωρούσε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση διαδραματίζει κεντρικό και αποφασιστικό ρόλο στον καθορισμό των όρων και των προϋποθέσεων ανάπτυξης και αναζωογόνησης των τοπικών κοινωνιών, όπως και στην ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ αστικών περιοχών και περιφέρειας. Είναι η εξουσία που βρίσκεται πιο κοντά στην πολίτη που είναι και ο πυρήνας των δραστηριοτήτων της. Συνεπώς, η προσφορά ποιοτικά αναβαθμισμένων υπηρεσιών στους πολίτες στηρίζεται και απαιτεί διοικητική αποκέντρωση και δομικές αλλαγές για την εύρυθμη λειτουργία των Τοπικών Αρχών. Σε όλα τα σύγχρονα κράτη, έτσι και στον τόπο μας, ολοένα και πιο επιτακτικά προβάλλει η ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια και διεύρυνση των διαδικασιών συμμετοχικής δημοκρατίας, εξελίξεις που συνεπάγονται την αμεσότερη και ενεργότερη εμπλοκή του πολίτη στη συνδιαχείριση, αλλά και συνδιαμόρφωση των τοπικών υποθέσεων.
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ μέσω του Υπουργού Εσωτερικών και ο ΔΗΣΥ μέσω του Προέδρου του, προσπαθούν να οδηγήσουν στην ακύρωση της Μεταρρύθμισης. Το κεντρικό ζήτημα της Μεταρρύθμισης δεν είναι ο μεγάλος αριθμός των δήμων. Το αντίθετο αν λάβεις υπόψη πως στην ύπαιθρο όπου ζει το 40% του πληθυσμού δεν υπάρχει ουσιαστικά τοπική αυτοδιοίκηση. Οι κοινότητες έχουν κατ’ όνομα τοπική αυτοδιοίκηση αφού είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένες από το κεντρικό κράτος μέσω των Επαρχιακών Διοικήσεων.
Άρα όταν μιλάμε για την μεταρρύθμιση πρώτιστα πρέπει να συνενώσουμε τις κοινότητες με την προοπτική να μετατραπούν σε περιφερειακούς δήμους με την μεταφορά εξουσιών από το κεντρικό κράτος και να αποκτήσουν επιτέλους τον χαρακτήρα τοπικής αυτοδιοίκησης. Παράλληλα όπου είναι αναγκαίο, κοινότητες γειτονικές με κοινά προβλήματα και ανάγκες να συνενωθούν με τους δήμους και σε κάποιες περιπτώσεις να ενοποιηθούν γειτονικοί δήμοι. Άρα στην ολοκλήρωση της Μεταρρύθμισης θα μιλούμε για 50 ή 60 Δήμους, αφού η προοπτική είναι τα συμπλέγματα κοινοτήτων να μετεξελιχθούν σε αγροτικούς δήμους.
Επιδίωξη μας λοιπόν είναι η θεσμική ολοκλήρωση και αυτονομία της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και η διασφάλιση της οικονομικής της αυτοτέλειας, ώστε να ενισχυθούν οι τοπικές κοινωνίες και η ποιότητα ζωής σ’ αυτές. Γι’ αυτό και η υπό συζήτηση νομοθεσίες κινούνται σ’ αυτό το πλαίσιο που είναι και ο πυρήνας της Μεταρρύθμισης. Επειδή κάποιοι μιλούν για το μέγεθος των Δήμων και εξοικονόμησης πόρων με τη συνένωση, η σύσταση των Επαρχιακών Συμβουλίων που θα θέσουν υπό την ομπρελά τους τα διάφορα διαδημοτικά και διάσπαρτα συμβούλια Αποχετεύσεως, Υδατοπρομήθειας, Σκυβάλων και άλλων καθώς και η δημιουργία των ενιαίων πολεοδομικών αρχών για ενιαίο σχεδιασμό απαντά στο βασικό ερώτημα της δημιουργίας οικονομίας κλίμακας για καλύτερες, ποιοτικότερες και με λιγότερο κόστος υπηρεσίες.
Σήμερα λανθασμένα η συζήτηση επικεντρώνεται στην ανάγκη για μικρό αριθμό Δήμων με τη δημιουργία υπερμεγεθών Δήμων που στην πράξη θα ακυρώσει τον τοπικό χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης. Για να μη χάσει το χαρακτήρα του ο Δήμος πρέπει να υπάρχει πληθυσμιακή και εδαφική συνοχή. Στόχος είναι η επαφή των τοπικών αρχών με τους πολίτες και η ενασχόληση με τις καθημερινές τους ανάγκες, κοινωνικές, πολιτιστικές , την ποιότητα ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος.
Επειδή αρκετοί κυρίως από τους κυβερνώντες αναφέρονται στο εξωτερικό και τους μεγάλους μητροπολιτικούς Δήμους, θεωρώ ότι δεν γνωρίζουν τα πραγματικά δεδομένα και αποπροσανατολίζουν.
Για παράδειγμα στις Βρυξέλλες υπάρχουν 19 Δήμοι και μάλιστα σε περιοχές με συμπαγή πληθυσμό. Ο δε πληθυσμός του μητροπολιτικού Δήμου των Βρυξελλών έχει 170 χιλιάδες κατοίκους περίπου. Είναι λογικό στην Κύπρο των 800 χιλιάδων με αραιή πυκνότητα πληθυσμού να δημιουργήσουμε Δήμους των 150, 200 ίσως και περισσότερων χιλιάδων κατοίκων;
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσω της Μεταρρύθμισης πρέπει να αποκτήσει πλήρως το ρόλο της μέσω μεταφοράς εξουσιών και αρμοδιοτήτων από το κεντρικό κράτος .Αυτός είναι ο αντικειμενικός στόχος της μεταρρύθμισης και όχι η συντηρητική επιχειρηματολογία των κυβερνώντων για τον αριθμό των δήμων που αποπροσανατολίζει και αποφεύγει την ουσία.