Με αφορμή τις διαστάσεις που έχει λάβει τις προηγούμενες ημέρες το θέμα της ανέγερσης κατοικίας στην κοίτη του ποταμού Κρυού στις Πλάτρες, το Επιμελητήριο θεωρεί πως έχουμε ήδη καθυστερήσει πολύ να θέσουμε στέρεες βάσεις και ασφαλιστικές δικλείδες για τη ρύθμιση της ανάπτυξης σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές ώστε να τις διαφυλάξουμε ως πολύτιμο δημόσιο αγαθό.
Αντιλαμβανόμαστε πως η πρώτη πτυχή της συγκεκριμένης περίπτωσης στις Πλάτρες αφορά τη διερεύνηση του πού και τί πήγε λάθος, καθώς από τα δεδομένα που κυκλοφόρησαν δημόσια δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά. Νοείται πως από τη στιγμή που έχουμε έναρξη εργασιών χωρίς άδεια οικοδομής η παραβίαση της νομοθεσίας είναι ξεκάθαρη, ωστόσο πρέπει να εστιάσουμε στο πλαίσιο και τη διαδικασία που επέτρεψε εξαρχής την πολεοδομική αδειοδότηση μιας ανάπτυξης με αυτά τα χαρακτηριστικά στον συγκεκριμένο τόπο.
Η δεύτερη πτυχή, η σημαντικότερη, είναι -εξ αφορμής του συγκεκριμένου, όπως και σωρείας άλλων περιστατικών που έχουν προηγηθεί- να δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα και να δράσουμε. Υπάρχουν δυστυχώς αρκετά σχέδια ανάπτυξης που εκδόθηκαν προ 10ετίας ή και νωρίτερα, τα οποία καθορίζουν το πού και τί δικαιούσαι να κτίσεις, που δεν πέρασαν τη διαδικασία εκπόνησης μελέτης επιπτώσεων στο περιβάλλον. Συνεπώς στα σχέδια αυτά, όπως και στην προκείμενη περίπτωση, φαίνεται να επιτρέπεται γενικά η ανάπτυξη ακόμη και σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές ή περιοχές ειδικού κάλλους. Και τελικά εναπόκειται και αφήνεται το βάρος κατά την εξέταση κάθε αίτησης στην αρμόδια Αρχή και στα Τμήματα που καταθέτουν απόψεις, κατά πόσο θα δοθεί άδεια ή θα τεθούν αυστηροί όροι ή αν μπορεί να περισωθεί κάτι. Αυτό πέραν του διοικητικού φόρτου αφήνει περιθώρια για λάθη, και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί δομημένη στρατηγική για την προστασία του περιβάλλοντος, ούτε για τη δημιουργία μίας ανάπτυξης με κριτήρια που προστατεύουν το περιβάλλον σε μία σύγχρονη συνθήκη όπου ευρωπαϊκά η κλιματική αλλαγή και η βιωσιμότητα αποτελούν κρίσιμα θέματα προτεραιότητας.
Οφείλουμε άμεσα να διορθώσουμε τα θέματα αυτά στην πηγή τους. Πρέπει να επανεξετάσουμε υπό αυτό το πρίσμα τα σχέδια ανάπτυξης ώστε να ελέγξουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των υφιστάμενων ζωνών ανάπτυξης και όπου χρειαστεί να προσαρμόσουμε, να αποχαρακτηρίσουμε και εντέλει να διαφυλάξουμε πολύτιμους φυσικούς πόρους, περιβάλλον και τοπίο. Οι ισχύουσες νομικές πρόνοιες μας προσφέρουν εργαλεία για να το πράξουμε, εφόσον ληφθεί η πολιτική απόφαση και οριστεί με ακρίβεια το πλαίσιο και η διαδικασία για να υλοποιηθεί. Παράλληλα οφείλουμε να επικαιροποιήσουμε την αποτύπωση των υδάτινων πόρων και της ακτογραμμής μας, θέτοντας με σαφήνεια τις ζώνες προστασίας τους, όπως και να καταγράψουμε τα πραγματικά δεδομένα για φυσικά τοπία και οικοσυστήματα που πρέπει να προφυλαχθούν ως ένα ενιαίο σύνολο. Νοείται πως ταυτόχρονα πρέπει να ενισχύσουμε τον έλεγχο των αναπτύξεων που αδειοδοτούνται και να εφαρμόσουμε αυστηρά χωρίς εξαιρέσεις τη νομοθεσία σε παράνομες αναπτύξεις αποκαθιστώντας το τοπίο στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
Ο δημόσιος διάλογος έχει ανοίξει εδώ και καιρό, αλλά οι πολιτικές αποφάσεις και οι αλλαγές που απαιτούνται χρονοτριβούν με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά εκ των υστέρων και να διαιωνίζουμε έναν φαύλο κύκλο με μη αναστρέψιμες συνέπειες στο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους της Κύπρου, και εντέλει στην ποιότητα της ζωής μας και στο μέλλον της κοινωνίας μας.
Το ΕΤΕΚ ως τεχνικός σύμβουλος του κράτους είναι στη διάθεση των αρμόδιων αρχών για να υποστηρίξει με την τεχνογνωσία του τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Υπάρχουν ρεαλιστικές λύσεις ώστε η ανάπτυξη να συνάδει με την προστασία του περιβάλλοντος με μεγάλα οφέλη στην κοινωνία, οικονομία και πολιτισμό, και έχει έρθει η ώρα να αναλάβουμε τις ευθύνες μας προς αυτή την κατεύθυνση, Κράτος, πολίτες και επιστήμονες.
Κωνσταντίνος Κωνσταντή,
Πρόεδρος ΕΤΕΚ