Κατά την προεκλογική καμπάνια στις ΗΠΑ, η Ρωσία και ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποτέλεσαν έναν από τους λόγους για σφοδρές κόντρες ανάμεσα στους δύο υποψηφίους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μιλήσει με καλά λόγια για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως και ο Ρώσος πρόεδρος για τον νικητή της «κούρσας» για τον Λευκό Οίκο, αναφέρει σε ανάλυσή του, ο Τζορτζ Φρίντμαν του Mauldin Economics, με τίτλο «Ο πραγματικός λόγος που ο Πούτιν συμφωνεί με τον Τραμπ».
Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Στην πραγματικότητα, υπάρχει μία μικρή μερίδα υποστηρικτών του Τραμπ που θαυμάζει τον Πούτιν. Τους αρέσει ότι είναι ένας ισχυρός ηγέτης και οι θέσεις του για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και άλλα ζητήματα. Δεν τον βλέπουν ως πρώην κομουνιστή, αλλά περισσότερο ως υπερασπιστή του δυτικού πολιτισμού.
Αλλά το κλειδί είναι να καταλάβουμε τα πραγματικά ζητήματα ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Και το επίκεντρο είναι η Ουκρανία.
Η ρωσική άποψη για το τι συνέβη στην Ουκρανία είναι ότι οι ΗΠΑ μηχανεύτηκαν μία εξέγερση στο Κίεβο, που οδήγησε στην απομάκρυνση της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης. Οι ΗΠΑ λένε ότι δεν μηχανεύτηκαν πραξικόπημα. Αντί για αυτό, υποστήριξαν τους ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενάντια σε μία διεφθαρμένη κυβέρνηση στην Ουκρανία.
Μετά από την αλλαγή της ουκρανικής κυβέρνησης, οι Ρώσοι πήραν επίσημα τον έλεγχο της Κριμαίας. Προσπάθησαν να υποδαυλίσουν μία εξέγερση στη νότια Ουκρανία. Οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τους Ρώσους ότι αναμειγνύονται σε εσωτερικά ζητήματα του ουκρανικού έθνους. Οι Ρώσοι απάντησαν κάνοντας λόγο για θρασύτητα των Αμερικανών.
Οι ΗΠΑ ισχυρίσθηκαν ότι οι Ρώσοι όχι μόνο εξοπλίζουν και κατευθύνουν την επανάσταση, αλλά και ότι κάνουν στρατιωτικά σχέδια για τη χώρα. Οπότε, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη επέβαλλαν κυρώσεις στη Ρωσία. Η Ρωσία απαίτησε να αρθούν.
Ολα αυτά μπορούν να συνοψιστούν σε δύο κατηγορίες. Οι Ρώσοι δήλωσαν ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ακτιβιστές που υποδύονται οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για να αποσταθεροποιήσουν χώρες που ήθελαν να ελέγξουν. Η Ρωσία δήλωσε ότι στόχος των ΗΠΑ ήταν να επιβάλλει φιλοαμερικανικά καθεστώτα.
Οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι η Ρωσία γίνεται πιο καταπιεστική. Η διοίκηση Ομπάμα φοβήθηκε ότι ο Πούτιν ήθελε να δημιουργήσει ξανά την πρώην Σοβιετική Ενωση, με μία νέα ιδεολογία. Για τις ΗΠΑ, αυτό ήταν θέμα εθνικής κυριαρχίας και φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Υπάρχει και ένα ιστορικό επίπεδο στο ζήτημα. Η Ρωσία έχει επιβιώσει για σχεδόν τρεις αιώνες χάρη στο στρατηγικό βάθος. Ιστορικά, ο έλεγχος στις χώρες της Βαλτικής, τη Λευκορωσία κιαι ιδιαίτερα την Ουκρανία ήταν κρίσιμος για την επιβίωση της Ρωσίας. Χωρίς αυτή τη ζώνη προφύλαξης, ο Ναπολέων, ο Γουλιέλμος Β’ της Γερμανίας και ο Αδόλφος Χίτλερ θα είχαν καταστρέψει τη Ρωσία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κίνηση των ΗΠΑ στην Ουκρανία ήταν μία πρόκληση απέναντι στα ρωσικά στρατηγικά συμφέροντα. Επιπλέον, επειδή οι ΗΠΑ ήξεραν ότι ήταν μία πρόκληση, φάνηκε ότι οι ΗΠΑ επεδίωκαν να αποσταθεροποιήσουν την ίδια τη Ρωσία. Μία φιλοαμερικανική κυβέρνηση στην Ουκρανία (με δυνάμεις εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες από τις ΗΠΑ), δεν ήταν αποδεκτή από τη Ρωσία.
Και τα αμερικανικά στρατηγικά συμφέροντα είναι σε ένα ιστορικό πλαίσιο. Αν όλη η Ευρώπη ενωνόταν υπό μία ηγεμονική δύναμη, θα αποτελούσε απειλή στην επιβίωση των ΗΠΑ. Οι ρωσικοί φυσικοί πόροι και το ανθρώπινο δυναμικό, σε συνδυασμό με την τεχνολογία και την οργάνωση της δυτικής Ευρώπης θα έκανε κάτι παραπάνω από το να φτάσει τη δύναμη των ΗΠΑ.
Επιπλέον, η μόνη δύναμη που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την αμερικανική ναυτική δύναμη θα ήταν μία ενωμένη Ευρώπη. Η αμερικανική εθνική ασφάλεια εξαρτάται από τον έλεγχο των θαλασσών, σε όρους εμπορίου και άμυνας. Η επέμβαση των ΗΠΑ στην Ευρώπη στον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ψυχρό Πόλεμο σχεδιάστηκε για να αποτραπεί η κατάκτηση και συγχώνευση της Ευρώπης.
Ο λόγος πίσω από τη στάση του Πούτιν
Επειδή η Ρωσία απέτυχε να δημιουργήσει μία σύγχρονη οικονομία μετά από το 1992, παρέμεινε ένας ενεργειακός εξαγωγέας. Οταν η τιμή του πετρελαίου κατέρρευσε, οι Ρώσοι αντιμετώπισαν μία οικονομική κρίση επικών διαστάσεων.
Πρώτα, ο Πούτιν έπρεπε να διατηρήσει το εθνικό ηθικό. Επρεπε να δείξει ότι ανεξάρτητα από τα οικονομικά προβλήματα, είχε κάνει τη Ρωσία μία μεγάλη δύναμη. Στρατιωτικά, δεν ήταν σε θέση να κάνει πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά μπορούσε να φανεί ισχυρός.
Η εμπλοκή με αμερικανικά και ευρωπαϊκά αεροσκάφη, όπως και οι τολμηρές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά σε σύνορα ενίσχυσαν την αίσθηση της ρωσικής δύναμης, εντός και εκτός των συνόρων.
Αυτό ήταν και το κλειδί της ρωσικής εμπλοκής στη Συρία, που δεν έχει καμία στρατηγική αξία για τους Ρώσους. Η επέμβαση στη Συρία επέτρεψε στον Πούτιν να εμφανιστεί σαν να εμπλέκεται με τις ΗΠΑ επί ίσοις όροις… σε ένα μέρος όπου η προοπτική σύγκρουσης εμφανιζόταν μεγάλη, αλλά υπήρχαν λίγες πιθανότητες να συμβεί. Ο Πούτιν χρειαζόταν να κερδίσει χρόνο για να ωριμάσει ο στρατός του ή να ανέβουν οι τιμές του πετρελαίου, ή και τα δύο. Κανένα από αυτά δεν ήταν πιθανό να συμβεί γρήγορα.
Μία ανεπίσημη ανακωχή έγινε στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση του Κιέβου παρέμεινε στη θέση της, οι Ρώσοι είχαν την Κριμαία και οι μάχες στην ανατολή μειώθηκαν σε ένα χαμηλό, αλλά σταθερό, επίπεδο. Είχε κατασκευαστεί μία πραγματικότητα. Για τον Πούτιν, αυτό ήταν μία λογική βάση για συμφωνία.
Γιατί ο Τραμπ αρέσει στον Πούτιν
Το ενδιαφέρον του Πούτιν για τον Τραμπ πηγάζει από την έλλειψη ενδιαφέροντος του Τραμπ για τις διεθνείς υποθέσεις, όπως και η αδιαφορία του για τη δημιουργία φιλελεύθερων δημοκρατιών σε όλο τον κόσμο. Η άποψη του Τραμπ είναι ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται ένα υπέρτερο συμφέρον σε μία περιοχή για να εμπλακούν.
Με δεδομένη αυτή την άποψη, ο Τραμπ πιθανότατα θα συμφωνούσε ότι μία ρωσική ηγεμονία στην Ευρώπη είναι μη αποδεκτή. Την ίδια ώρα, ο Τραμπ δεν θα σχεδίαζε να εμπλακεί τόσο νωρίς και τόσο βαθιά σε μία περιοχή ρωσικού ενδιαφέροντος.
Για τον Τραμπ, μία ουδετεροποίηση της Ουκρανίας θα ήταν αποδεκτή. Η προσωπική διάσταση, ήλπιζε ο Πούτιν, θα εξάλειφε την επιθυμία του Ομπάμα να τον δει να πέφτει.
Πίσω από τη φλυαρία των αμερικανικών εκλογών και τις δημόσιες κατηγορίες και αντι-κατηγορίες, η κατάσταση ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία είναι ορατή. Η βάση για αμοιβαία συμφωνία προέρχεται από αυτά τα δεδομένα.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Ρωσία δεν είναι σε θέση να κατακτήσει στρατιωτικά την Ουκρανία, ούτε οι ΗΠΑ είναι σε θέση να την υπερασπιστούν. Αμφότερες οι πλευρές γνωρίζουν ότι είναι πιθανή η σύγκρουση στο μέλλον, αλλά καμία τους δεν είναι έτοιμη για αυτή τώρα.
Δεν είναι εύκολο να προσπαθήσουμε να υποθέσουμε το τι σκέφτεται ο Τραμπ και ο Πούτιν. ΟΙ πραγματικοί στόχοι είναι θαμμένοι κάτω από κομπασμούς. Ομως, η πρόθεση είναι σαφέστερη από ό,τι μπορεί να πιστεύουν κάποιοι. Θα ήταν μία γρήγορη επιτυχία και για τις δύο πλευρές και θα ενίσχυε δύο αδύναμα πολιτικά χέρια.